Pandemide yeni iletişim: Video konferans

Koronavirüsün Dünya’yı etkisi altına almasıyla çoğu insan her türlü alanda sosyalleşmek için görüntülü konuşma uygulamalarına başvurdu. Toplumsal hayatın önemli bir parçası haline gelen uygulamaların güvenliği ise tartışma konusu olmaya başladı. Hangi uygulamanın daha güvenli olduğu sorusunun yanıtı ise kullanıcıların paylaştıkları verilere göre değişiyor.

Güvenli kullanımı neler tehdit ediyor?

Pandemi sonrası eğitimden sağlığa, işten eğlenceye kadar hayatın her alanında kullanılan video konferans uygulamalarının güvenlik açıkları ve kişisel veri mahremiyeti tartışma konusu oldu. Kullanıcıların cihazları ve internet sağlayıcıları hakkında bilgiler, IP adresi, cihaz sürümü, işletim sistemi, konumu, e-posta adresi, sohbetin durumu gibi verileri toplayan uygulamaların, bu verileri bulut sunucularında depolayabileceği belirtiliyor. Bulut sunucularında tutulan, işletim sistemi, IP adresi, konum ve sohbet durumu gibi bilgilerin yönetici kullanıcılar tarafından rahatlıkla görülebilmesi uygulamaların bir diğer sorunu olarak yer alıyor.

Güvenlik konusunda Zoom sınıfta kaldı

Çin kökenli Amerikalı iş insanı Eric Yuan tarafından 2011 yılında kurulan Zoom, pandemi sonrası kullanıcı sayısıyla aynı oranda artan piyasa değeriyle dikkat çekti. Artan kullanıcı sayısıyla Skype, Facetime gibi popüler uygulamalar gibi piyasada ismini duyuran Zoom’un güvenlik açıklarına sahip olduğu iddiası kullanıcılarda soru işaretlerine sebep oldu.

Uygulamadaki açıklar sebebiyle kullanıcıların izni olmadan kameraların etkinleştirilebildiği, IOS sürümünün içinde Facebook kodlarının kullanılmasıyla kişisel verilerin Facebook’a aktarılması, davetli olmayan kullanıcıların görüşmelere katılıp taciz içerikli paylaşım yapmaları gibi konularla Zoom’un güvenlik zaafiyeti gündeme geldi. Konuyla ilgili olarak kullanıcılarından özür dileyen şirket, bu sorunların güncellemelerle ortadan kalkacağını ifade etti. Söz konusu açıklamalar sonrası İngiltere Savunma Bakanlığı, ABD Eğitim Departmanı gibi kurumlar da Zoom’un kullanımını bazı alanlarda sınırlandırdı ve yasakladı.

Şirketlerden açıklara, sorunlara ve ihtiyaçlara hızlı çözümler geldi

Karantina sonrası kullanıcı sayıları ve piyasa değerleri aynı oranda yükselen şirketler, kullanıcıların şikâyet ve isteklerine hızlı bir şekilde çözüm buldu. Whatsapp artan kullanıcı talepleri üzerine video konferansa katılım sınırlamasını dört kişiden sekize çıkardı. Zoom ve Google Hangouts ise kullanıcıların toplantılara daha hızlı katılabilmesi için tek tıklamalı bağlantıları kullanmaya başladı.

Güvenli kullanım için neler yapılmalı?

Birçok güvenlik açığı ve sorununun bulunduğu video konferans uygulamalarının güvenli biçimde kullanılmasının yolu kullanıcı denetimi ve dikkatinden geçiyor. Uygulamaların son sürümlerinin kullanımı güvenlik açısından önemli, karşılaşılan herhangi bir açık veya sorun şirketlerin güncellemelerinin ardından ortadan kalkıyor. İstenmeyen kullanıcıların toplantıya girmesini ve sabotajlarını engellemek için yöneticilerin kullanıcıları davet ederken bağlantı yerine toplantı kimliklerinin kullanılması tavsiye ediliyor. Kullanıcıların sosyal medya hesaplarıyla giriş yapmamaları da kişisel verilerin kolayca paylaşılmasını engelleme yolundaki bir diğer çözüm.

Hangi uygulama daha güvenilir?

Mozilla Vakfı araştırmacıları Zoom, Google Hangouts, Skype, JitsiMeet gibi uygulamaların da arasında bulunduğu on beş uygulamanın gizlilik ve güvenlik durumunu inceledi. Araştırmacılar uygulamaların, Mozilla’nın Minimum Güvenlik Standartlarını (şifreleme kullanma, güvenlik güncellemelerinin sağlanması, güçlü parola şartı, güvenlik açıklarını yönetme, gizlilik politikası) karşılayıp karşılamadığını belirlediler.

Araştırmaya göre uzmanlar on iki uygulamanın Mozilla Minimum Güvenlik Standartlarını karşıladığını ifade ediyor. Güvenlik standartlarını karşılayan uygulamalardan biri olan Signal, uçtan uca şifreleme yöntemiyle kullanıcılarına daha güvenli mesajlaşma ve video görüşme sağlıyor. Mozilla Minimum Güvenlik Standartlarına uyan on iki uygulama ise şöyle;  Zoom, Google Duo / Hangouts / Meet, Apple FaceTime, Skype, Facebook Messenger, WhatsApp, Jitsi Meet, Signal, Microsoft Teams, Discord, BlueJeans, GoTo Meeting ve Cisco WebEx. Minimum güvenlik şartlarını karşılamayan iki uygulama ise, Houseparty ve Doxy.me.

Video konferans uygulamalarının güvenilirliği hakkında konuştuğumuz yazılımcı ve GeoPerformans kurucusu Orkut Murat Yılmaz, uygulamaların güvenlik zaafiyetlerine değindi. Uygulamalarda eş zamanlı görüşme gerçekleştirebilmek için bir sunucuya kurulu olan bir uygulama üzerinden bağlanmanın zorunlu olduğunu dile getiren Yılmaz, bu uygulamalarda güvenliği tehdit eden üç duruma şöyle dikkat çekti: “Güvenlik bir ürün değil bir süreç meselesidir. İlk olarak ben uygulamayı cihazıma kurduğum zaman bu uygulama cihazıma virüs bulaştırır mı? Aslında bu durum aşıldı, özellikle popüler uygulamalarda böyle dertler yok gibi şimdilik. Virüsün dışında, uygulama benim hangi verilerimi alır, ben uygulamaya mikrofona ve kameraya erişme izni veriyorum, bunları ne zaman kullanıyor, başka erişme izni olan verileri nasıl işliyor? Son olarak ise, iletişimin içeriğini nasıl alıyor, iletişim sonrasında bunları saklamayı sürdürüyor mu ve işliyor mu?”

Popüler video konferans uygulamalarının güvenilirliği hakkında konuşan Yılmaz, bu uygulamalar arasında JitsiMeet’e dikkat çekti. JitsiMeet’in, Zoom, Skype, GoogleHangouts gibi uygulamalar arasında daha güvenilir şeklide hizmet verdiğini belirten Yılmaz, “JitsiMeet dışındakilerin hepsi nasıl çalıştığınızı bilmediğiniz bir şekilde başka birisine ait bir sunucunun üzerinde çalışıyor. Bu uygulamalarda bizim görüşmelerimiz nasıl saklanıyor bilmiyoruz” dedi.

Güvenilirliği tartışmalı uygulamalara mecbur bırakıldılar

Yaşanan pandemi sürecinde çalışma ve eğitim hayatının uzaktan sürdürülmesi, bireyleri video konferans uygulamalarını kullanmaya mecbur bıraktı.
Şirket yönetiminin video görüşmeler için Zoom’u tercih ettiğini belirten bir ofis çalışanı, “Açıkçası Zoom kullanmadan önce araştırmadım, bize de yönetimden bir uyarı gelmedi. Yönetimin ve konuyla ilgili departmanın bu konuda bilgili olduğunu ve gerekli güvenlik tedbirleri aldığını düşünüyorum” ifadelerini kullandı.

Özellikle altyapısı toplu video görüşmeleri kaldırmayan üniversiteler, pandemi sürecinin başında öğrencilerinin güvenliği tartışmalı Zoom, Microsoft Teams gibi uygulamaları kullanmasını derslerin devamlılığı açısından zorunlu kıldı.  Güvenliği tartışma konusu olan uygulamaların kullanılmasının yanı sıra ekipman, internet ve altyapı eksikliği öğrencileri, internet ve ekipman desteği alabilen özel şirket çalışanlarına göre bu süreçte daha fazla zorladı.