İş Bankası Yöneticisi Mumcu Mutlay: İktisadi Bağımsızlık Müzesi, ülkemizin bağımsızlık yolculuğunu anlatıyor

Müze binası Ulus ve Ankara için çok önemli yapılardan birisi. Binanın tarihi hakkında biraz bilgi verebilir misiniz?

Tarihi müze binası, İtalyan mimar Giulio Mongeri tarafından 1929 yılında İş Bankası’nın 3. Genel Müdürlüğü olarak inşa edildi. Atatürk’ün Çankaya Köşkü’ndeki çalışma odasını da tasarlayan Selahattin Refik Sırmalı tarafından dekorasyonu yapılan 90 yıllık tarihi bina, hizmete açıldığı ilk günlerden itibaren Ankara’nın simge yapıları arasında yer aldı. Erken Cumhuriyet dönemi mimarisinin günümüze ulaşmış en önemli örneklerinden biri olan tarihi binada, Batı ve Osmanlı mimarisi ile Art Nouveau ve Neo Rönesans akımlarının izleri dikkat çekiyor.

Ayrıca binada oval biçimde tasarlanan ana holün üstü renkli vitraylarla kaplı. Vitrayda, elinde gücü temsil eden yılanlı asası, başında ve ayaklarında hızına gönderme yapan kanatlarıyla mitolojide para ve ticaretle ilişkilendirilen Hermes tasvir ediliyor. Vitray, İtalyan sanatçılar Salvatore Corvaya ve Carlo Bazzi’nin ortak şirketi olan “Corvaya e Bazzi” imzası taşıyor. 

Bankadan müzeye giden süreci anlatabilir misiniz? Böyle bir karar nasıl alındı?

Ulu Önder Atatürk tarafından 1924 yılında kurulan Türkiye İş Bankası, milli iktisat tarihi açısından büyük önem taşıyan bugüne kadarki birikimini toplumla paylaşmak üzere Genel Müdürlük binasını müzeye dönüştürmeye karar verdi. Müzede, Cumhuriyet’in kuruluşundan itibaren ülkemizin iktisadi bağımsızlık yolunda attığı büyük adımlar, Banka tarihi ile birlikte ele alınıyor.

İktisadi Bağımsızlık Müzesi, ilki İstanbul’da olmak üzere, Türkiye’deki ikinci iktisat müzesi oldu. Ankara’daki müzenin İstanbul’daki müzeden farkı nedir?

İstanbul Eminönü’nde bulunan ve 2007 yılında açılan Türkiye İş Bankası Müzesi’nde,

Bankanın kurumsal tarihi ve kronolojik gelişimi tüm yönleriyle birlikte ele alınmıştı. Ankara Ulus’taki İktisadi Bağımsızlık Müzesi’nde ise erken Cumhuriyet döneminin iktisadi tarihi içinde İş Bankası ele alındı. Yani iki müze hem tema hem de kronolojik olarak birbirinden farklı yapıda.

Müzenin katları dizayn edilirken nasıl bir plan tasarlandı? Bu plan aşamasında kimler görev aldı, nasıl bir süreç oldu? Ziyaretçilerin yalnızca burada görebilecekleri eserler neler?

İktisadi Bağımsızlık Müzesi hazırlanırken binanın tarihi dokusu ile modern müzecilik anlayışının örtüşmesine dikkat edildi. Binanın giriş katı orijinaline uygun olarak yeniden tasarlanırken, 22 Ekim 1929 tarihinde Atatürk’ün misafir edildiği “İdare Meclisi Salonu” ile Bankanın ilk Genel Müdürü Celal Bayar’ın Odası ve Yönetim Kurulunun tarihi toplantı odası orijinaline uygun olarak korundu. Zemin ve birinci katta; erken Cumhuriyet dönemindeki iktisadi bağımsızlık yolculuğu ve bu yolculukta İş Bankası’nın rolü ön plana çıkarıldı. Bankanın iktisadi bağımsızlık tarihine dair koleksiyonunda yer alan fotoğraf, belge, obje ve filmler bir araya getirildi. İkinci katta, Bankanın iletişim faaliyetlerini ve toplumsal katkılarını anlatan “Türkiye İş Bankası İftiharla Sunar” başlıklı sergiye yer verildi.

Müzedeki sanat galerisinde ressam Mevlut Akyıldız’ın sergisi, süreli sergi salonunda ise İstanbul Eminönü’ndeki Türkiye İş Bankası Müzesi ile eş zamanlı olarak açılan Milli Mücadele’nin 100. yılında “İstiklâl” sergisi yer alıyor.

Müzede, Atatürk’ün ziyareti sırasında çekilen fotoğraftan Kurt Bullent tarafından müze için yapılan bir yağlıboya tablo ile Atatürk’ün Bankanın İskenderiye Şubesi’ne hitaben imzaladığı Weinberg tablosu da bulunuyor.

Altı ay gibi kısa bir sürede tamamlanan müzenin kurgu ve tasarım çalışmalarını Türkiye İş Bankası Müzesi’nde olduğu gibi Burçak Madran yürüttü. Danışmanlığını Prof. Dr. Zafer Toprak’ın üstlendiği müzenin grafik tasarımını ise Emre Senan yaptı.

Açıldığı günden bu zamana dek nasıl geri dönüşler aldınız? İnsanların ilgisi nasıl?

İktisadi Bağımsızlık Müzesi, ziyarete açıldığı 3 Mayıs 2019’dan bu yana yoğun ilgiyle karşılandı. Her yaştan ziyaretçilerimizden olumlu dönüşler alıyoruz. İş Bankası’nın, başkentin sembolleri arasında yer alan 90 yıllık bir tarihi değere sahip çıkarak müzeye dönüştürmesinden dolayı teşekkür ediyorlar. Müzenin sergileme alanlarının içerik ve sunum açısından zenginliği de ziyaretçilerimizi etkiliyor.