“Türkiye benim için yalnızca bir durak artık”

Türkiye’de son yıllarda genç ve eğitimli nüfusun yurt dışına göçünde artış yaşanıyor. TÜİK’in 2019 Uluslararası Göç İstatistikleri verilerine göre Türkiye’den yurt dışına göç eden kişi sayısı bir önceki yıla göre yüzde 2 artarak 330 bin 289’e yükseldi. TÜİK, 2020-2021 Uluslararası Göç İstatistiklerini yayımlamadı. TÜİK’in en son yayımladığı 2019 Uluslararası Göç İstatistikleri şöyle: Türkiye’ye 2019 yılında göç edenlerin yaş grubu incelendiğinde, en fazla göç edenlerin yüzde 13,3 ile 25- 29 yaş grubu olduğu görüldü. Bu yaş grubunu yüzde 12,2 ile 20-24 ve yüzde 11,6 ile 30-34 yaş grubu izledi. Türkiye’den göç eden nüfusun yaş gruplarına bakıldığında, en fazla göç edenlerin yüzde 15,2 ile yine 25- 29 yaş grubu olduğu görüldü. Bu yaş grubunu yüzde 13 ile 30-34 ve yüzde 12,6 ile 20-24 yaş grubu izledi.

Bu verilere dayanarak CHP İstanbul Milletvekili Zeynel Emre ve partili milletvekilleri Türkiye’de son yıllarda genç ve eğitimli nüfusun yurt dışına göçünde artış yaşandığı 25-29 yaş aralığındaki vatandaşların 2019’da yurt dışına en fazla göç edenler arasında olduğu ve beyin göçünün beka sorunu olarak gördüklerini vurgularken, bir komisyon eliyle konunun araştırılıp çözüm önerilerinin geliştirilmesini teklif etmişti. Görünüm olarak yurt dışına çıkacak, yurt dışında bulunan ve yurt dışından dönmüş üç gençle konuştuk. Gençler yurt dışında yaşamak istemelerini birçok nedenle açıklıyor. Ankara Üniversitesi Gazetecilik Bölümü son sınıf öğrencisi Melike Pala, Türkiye’deki güvensizliğin sadece ekonomik ya da gelecek kaygısıyla sınırlı kalmadığını, bir kadın olarak sokağa çıktığında güvensiz hissettiğini söylüyor. Pala, Türkiye’yle ilgili şunları söylüyor: “Türkiye benim için yalnızca bir durak olacak artık. Geleceğim, duracağım, işlerimi halledip tekrar gideceğim. Türkiye’de bir gelecek hayalim yok, Türkiye’ye dair bir planım da yok. Türkiye’ye dair planlarım çok kısa vadeli.” Pala, bütün planlarını yurt dışına göre kurduğunu belirterek, ne kadar uzakta olursa olsun bu sorunlara kafa yormaya devam ettiğini ve mesleğiyle ülkesine uzaktan iyi bir değişim katmaya çalışacağını vurguluyor. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi’nde Fizik Bölümünde okuyan Alper Gündüz, yurt dışında eğitime daha çok değer verildiğine dikkat çekti ve Türkiye’yle yurt dışını kıyasladı. Gündüz şunları söyledi: “Türkiye’de ekipman eksikliği var, örneğin Amerika’da her eyalette nükleer reaktör ve çalışma olanağı sağlayan laboratuvar var. Türkiye’de de var ama yeterli değil.” Sinop Üniversitesi’nde Bilgisayar Programcılığı Bölümü ikinci sınıf öğrencisi Sezai Deniz, yurt dışında güzel paralar kazanabileceğini Türkiye’yle karşılaştırıldığında yurt dışının çok daha ucuz olduğunu söylüyor.

 “Mesleğimi orada daha iyi öğreneceğimi düşünüyorum.”

Alper Gündüz 20 yaşında, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi’nde Fizik Bölümünde hazırlık okuyor. 23 Haziran 2022’de Work and Travel’la Amerika Wisconsin’e gidecek. Gündüz, Ekim ayına kadar Amerika’da kalacak. Gündüz, gidişinin kendisi için uzun bir kariyerin başlangıcı olduğunu söylüyor ve mesleğini orada daha iyi öğrenmek için gittiğini anlatıyor. Amerika’nın çalışma imkanlarından ve Türkiye’deki ekipman eksikliğinden yakınan Gündüz, Amerika’da her eyalette nükleer reaktör ve çalışma olanağı sağlayan laboratuarlardan söz ederken, Türkiye’de de olduğunu ama yeterli olmadığını söylüyor. Gündüz, Amerika’daki geçimini Work and Travel kapsamındaki işinden sağlayacağını söylüyor. Haftalık en az 40 saat çalışma süresinin kendisine verildiğini belirtiyor. Gündüz, hesaplamalarına göre ortalama 40-50 saat çalışmayla aylık bin 500 dolar kazanacağını söylüyor. Eğer isterse bunu mesai yaparak 2 bin dolara kadar çıkarabileceğini kaydediyor. Gündüz’ün Amerika’da kalacağı yeri çalıştığı otel ayarlıyor. Gündüz, yemek dahil haftalık 100 dolar gibi bir ücretle orada kalabilecek. Gündüz’e Türkiye’ye döndüğünde tekrar yurt dışına gitmeyi düşünür müsün diye sorduğumuzda, seneye Amerika’ya tekrar gitmeyi düşünmediğini ama bir sonraki sene Erasmus’la Litvanya’ya gitmeyi düşündüğünü söylüyor. Gündüz’ün yurt dışından beklentileri, iyi bir çalışma ortamı, normal bir ücret, olabildiğince gezme imkanı. Gündüz, dünyanın fizik alanında en iyi diye tabir ettiği Massachusetts Üniversite’sinin hedefinde olduğunu da ekliyor.

“Bağımsızlığımı kazanmak istiyordum”

Melike Pala 22 yaşında. Ankara Üniversitesi Gazetecilik Bölümü son sınıf öğrencisi. Şu anda Erasmus Öğrenim Hareketliliği nedeniyle Polonya Poznan’da yaşıyor. Pala, Eylül 2021’den beri Polonya’da, gazetecilik bölümündeki son yılını orada tamamlıyor. Pala yurt dışına çıkma nedenini, “keşfetmek” ile açıklıyor ve küçüklüğünden beri yurt dışına bir ilgisinin olduğunu aktarıyor. Pala, yurt dışındaki yaşamın merakının yanı sıra yeni kişilerle tanışmak istiyor. Bağımsızlığı kazanmayı da vurguluyor. Kendi ayaklarının üstünde kalmayı deneyim olarak görüyor ve bunun karakterine olumlu bir yansıması olduğunu aktarıyor. Türkiye’de yaşadığı zamanlar gelecekte ne olur, mezun olduktan sonra ne yapmak istiyorum gibi soruları kendine soran Pala, bu soruların ardından yurt dışında kalmaya karar verdiğini, kendini her açıdan geliştirmeye odaklandığını vurguluyor. Dilini geliştirmenin en büyük hedefi olduğunun da altını çiziyor. Pala oradaki geçimini Erasmus programındaki hibeyle sağlıyor.Erasmus programıyla İngilizce sınavından geçmenin önemini vurguluyor, bu sınavda başarılı olduktan sonra hibeye başvurma hakkından bahseden Pala, zamanında bu hibenin 450 avro olduğunu söylüyor. Bu rakamlar Avrupa Birliği ile her 5 yılda bir yapılan sözleşmeye göre değişebiliyor. Hibenin yüzde 80’lik kısmını gitmeden önce toplu bir şekilde alırken, kalan yüzde 20’lik tutar döndükten sonra başarı durumuna göre alınabiliyor. Pala, Polonya’da aylık 450 avroyla geçiniyor, Aylık 100 avro yurduna verirken, mutfak masrafları ve temel gıdaya ise aylık 60-70 avro harcıyor.

“Her öğrenci hibe alamıyor”

Pala, hibenin tamamen Avrupa Birliği’nden gelmesine rağmen, her zaman hibeli gelinemeyeceğinin altını çiziyor. Her okulun belli bir bütçe ve kotasının olduğunu söyleyen Pala, okulun hibe veremediği takdirde öğrenciye bir inisiyatif sunup yurt dışına çıkma imkanını yine tanıdığını ama ekonomik olarak bir destek sağlamadığını aktarıyor. Bu bağlamda çoğu öğrenci ya yurt dışına çıkamıyor ya da çıkmaktan vazgeçiyor.

“Güvende hissettiğim bir yerde yaşamak istedim ama bu benim ülkem değil”

Pala, yurt dışına giderken aklında dönmek gibi bir düşüncenin olmadığını, giderken aklında hep orada kalma düşüncesi olduğunu söylüyor. Türkiye’de bir gelecek göremediğini, Türkiye’de güvende hissetmediğini ve bu güvensizliğin sadece ekonomik açıdan ve gelecek kaygısından ibaret olmadığını Türkiye’de kadın olmanın zorluklarını da şöyle aktarıyor: “Türkiye’deki bütün kadınlar sosyal hayatlarının büyük bir bölümünde çok fazla eşitsizliğe uğruyor. Hayatımı yurt dışında kurmak istememin sebebi mental yorgunluktu. Çok üzülüyor ve sinirleniyor olmamdı. Sağlıksız bir duruma gidiyor olmamdı. Güvende hissettiğim bir yerde yaşamak istedim, çok üzücü ki bu benim ülkem değil.” Pala haberimiz esnasında bu sözleri aktarırken, Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmesinin üzerinden tam 1 yıl geçti. Oradaki deneyimlerini de aktaran Pala, Akademik olarak çok şey kazandığını, yeni arkadaşlar, yeni kültürler tanıdığını söylüyor. Yurt dışının kendisine büyük bir özgüven kattığını aktarırken, kendisi için yurt dışının zor almadığını, deneyimlediği andan itibaren geleceğe yönelik kararları verdiğini söylüyor. Polonya deneyimi Pala için kendi potansiyelini görmesini sağlıyor.

“Yurt dışının hayat standartları Türkiye’ye göre daha iyi”

Sezai Deniz 21 yaşında, Sinop Üniversitesi’nde Bilgisayar Programcılığı Bölümü ikinci sınıf öğrencisi. Erasmus programıyla 30 Ekim 2021 tarihinde 5 ay kadar Polonya Siedlce’de bulundu. Deniz, yurt dışına çıkma nedenini daha farklı kültürleri, daha farklı yaşayış biçimlerini görmek istediği için ve bu merakını gerçekleştirmeye yönelik Polonya’da bulunduğunu söylüyor. Deniz oradaki geçimini üniversitenin sunduğu aylık 300 avroluk hibeden yararlanarak sağlamaya çalıştığını aktarıyor. Deniz, bu paranın yeterli olmadığını belirtirken birtakım birikimlerinin katkısıyla idare edebildiğini ekliyor. Tekrar yurt dışına çıkma isteğini değerlendiren Deniz, bölümü bilgisayarla alakalı olduğu için tekrar gitmeyi düşündüğünü söylüyor. Bunun nedenini mesleğini orada icra ederek daha güzel paralar kazanabileceğini kaydeden Deniz, Polonya’da ekonomik açıdan haftalık ve aylık giderlerinin oldukça ucuz olduğunu ifade ediyor. Deniz, oradaki deneyimlerini aktarırken Polonya’daki hayat standartlarının insanları çok fazla çalışmaya zorlamadığını, çalışma saatleri dışında sosyal aktiviteye yeterince zaman kaldığının önemini de vurguluyor.