Madunların Medyası Konferansı’nda üçüncü oturum yapıldı

Konferansın üçüncü oturumu Prof. Dr. Yüksel Akkaya başkanlığında yürütüldü. Ermeni kitapçı Arakel’in Osmanlı yayın dünyasına hizmetlerinin anlatıldığı oturumda, Ermeni harfli Türkçe basın kısaca tanıtıldı. Ayrıca oturumda, Lazların madunluk hallerinin bugünlerine ve Yahudi yazarların Osmanlı matbuatında karşılaştıkları zorluklara da değinildi.

Fotoğraf: Müge Helin Deviren

Barış Yılmaz, Kitapçı Arakel’i ve Esami-i Kütüpleri anlattı

Prof. Dr. Yüksel Akkaya başkanlığında yapılan konferansın üçüncü oturumunda ilk konuşmayı Barış Yılmaz, “XIX. Yüzyıl Basın Hayatından Bir Ermeni Kitapçı: Kitapçı Arakel ve Esami-i Kütüpleri” başlığıyla yaptı. Kitapçı Arakel’in önemini vurgulayan Yılmaz, Arakel’in kitaplara ilgilisinin abisinden kaynaklandığını dile getirdi. Arakel’in İstanbul’da gazete de dağıttığını kaydeden Yılmaz, Esami-i Kütüpleri hakkında bilgi verdi. Esami-i Kütüpleri’nin bir kitap tanıtım kataloğu olduğunu söyleyen Yılmaz, Arakel’in “sadece Bab-ı Ali’de değil taşraya ulaşan bir kitapçı” olduğunu sözlerine ekledi.

Cankara: “Çoğul kimliklere duyarlı bir tarih yazımı diliyorum”

Murat Cankara “Çifte Maduniyet, Çifte İşlev: Ermeni Harfli Türkçe Basında Dil, Osmanlılık ve Ermenililik” adlı sunumunda, Ermenilerin hangi alanda madun olduğundan bahsetti. Osmanlı’nın son dönemlerinde Ermeni harfleriyle Türkçe gazete, dergi basılma amacının “daha çok insana ulaşmak” olduğunu ve o dönemde Asia Dergisinin “vatan, adalet, hukuk ve geçmişi unutturmak” amacıyla yayınlandığını belirtti. Cankara, sunumunu “Birbiriyle çelişmeyen, çoğul kimliklere duyarlı bir tarih yazımı” dileğiyle bitirdi.

Fotoğraf: Müge Helin Deviren

Duman: “Lazca gençlere aktarılamadığından yok oluyor”

Cankara’dan sonra söz alan Levent Duman “Anaakım Medya, Yerel Medya, Madunun Medyası: Lazların ve Lazcanın Medya Hikayelerinden Bir Bölüm” başlıklı sunumunu yaptı. Çalışmalarını Özlem Şendeniz ile beraber yaptığını dile getiren Duman, Şendeniz’in yurtdışında olması sebebiyle konferansa katılamadığını belirtti. Lazcanın dezavantajının “Lazcanın resmi dil olarak konuşulduğu hiçbir yerin olmaması” olduğunu vurgulayan Duman, Cumhuriyet’in ilanından sonra Türkçe olmayan medyaya yoğun bir baskı olduğunu, “Vatandaş Türkçe Konuş” kampanyasıyla başlayan baskılarla Lazcanın asimile olmaya başladığını söyledi.

Anaakım medyanın her dönemde iktidara yakınlığı, “ulus kurma” ve “genelleştirme” yoluyla diğer etnik gruplara olumsuz etkilerinin görüldüğünü kaydeden Duman, Lazcanın gençlere aktarılmamasının nedenini “gençlerin şivelerinin bozulmaları” olarak açıkladı ve bunun “büyük bir problem” olduğunu belirtti. Duman, bu durumun Lazcanın “yok olmaya başlamasına” sebep olduğunu belirtti.

Odabaşı, Osmanlı Yahudilerinin çıkardığı Mirat dergisini anlattı

Oturumun son konuşmacı Arda Odabaşı, II. Meşrutiyet Dönemi’nde Osmanlı Yahudileri tarafından Türkçe çıkarılan Mirat dergisinden bahsetti. Odabaşı, dergi isminin “ayna” anlamına geldiğini ve o dönemin “ilk ve tek fikir dergisi” olduğunu söyledi. Dergi içindeki eleştirel yazılardan bahseden Odabaşı, bu derginin Osmanlı’daki “kardeşlik ortamında” çıktığını sözlerine ekledi. Odabaşı, bu derginin amacını, “Musevilerin Osmanlı toplumuna entegresini sağlamak” ve “Türkçeyi yaygınlaştırmak” olarak açıkladı.

Oturumun sona ermesinin ardından dördüncü oturuma geçilmeden önce ara verildi.