İLEF’te veri gazeteciliği atölyesi başladı

İLEF’te Proje Üretimli Veri Gazeteciliği Atölyesi bugün başladı. İLEF öğrencilerinin yanı sıra farklı üniversiteler ve kurumlardan da katılanların olduğu atölyede ilk gün, İLEF Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mine Gencel Bek, Gazeteci Pınar Dağ, İnan Utku Türkmen, Berkin Akkocaoğlu ve Hassel Fallas sunum yaptı.

Prof. Dr. Mine Gencel Bek

Bek: “Veri saklamak dünyanın her yerinde mevcut”

Dağ’ın açılış konuşmasından sonra Bek, veri gazeteciliğinin bir diğer parçasının etik olduğundan bahsederek söze başladı. Sektöre dokunmanın önemini kaydeden İLEF Öğretim Üyesi, iletişim fakültelerindeki bölüm ayrımlarının günümüzde yeri olmadığını söyledi.

Bek, veri saklamanın tüm dünyada olduğunu dile getirerek, bu duruma günümüzde daha az rastlandığını ve neredeyse herkesin bilgisayarı olduğunu ve internete kolayca erişebildiğini aktardı. Massachusetts Institute of Technology’deki (MIT) deneyimlerinden bahseden ve orada insanlarla birlikte çalışma alışkanlığı kazandığını ifade eden Bek, “Bir ekonomist, bir sosyolog, bir bilgisayar mühendisi bir araya gelip bir şey üretiyor. Böylece herkes kendi alanına yoğunlaşmış, kendini dışa kapatmış olmuyor” dedi.

Dağ: “Açık veri hayat kurtarır”

Pınar Dağ

Bek’ten sonra söz alan Dağ, sunumunda veri gazeteciliğinin tanımı hakkında konuştu. Günümüzde veri gazeteciliğinin tartışılıyor olmasını “çevrimiçi araçların ulaşımının artık çok kolay” olmasına bağlayan Dağ, veri gazeteciliğinin dünyada nasıl tanımlandığına değindi. Dağ, veri gazeteciliğinin yeni bir şey olmadığını ama duyulmasının sızdırılan veriler sayesinde gerçekleştiğini kaydederek, Wikileaks belgelerini örnek verdi.

Veri gazeteciliğinde proje üretim aşamalarının genellikle veriyi toplama, işleme, görselleştirme, hikâye yazma ve haberleştirme olduğunu aktaran Dağ, “Neden açık veri” sorusuna ise şöyle yanıt verdi: “Açık veri hayat kurtarır, gerçeğe yaklaştırır, sivil denetimi güçlendirir, siyasi güce ortak eder, şeffaflık sağlar, demokrasiyi güçlendirir”.

Dağ: “Veri gazeteciliği okulu oluşturmayı planlıyoruz”

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu destekli veri gazeteciliği platformu oluşturduklarını söyleyen Dağ, veri gazeteciliği okulu oluşturmayı planladıklarını katılımcılarla paylaştı. Dağ, 3 yıldır veri gazeteciği atölyeleri düzenlediklerini kaydederek, merak ve düzenli olarak ilgili kaynakların okunmasıyla veri gazeteciliğinin öğrenilebileceğini, altın kuralın ise öğrendiğini paylaşmak olduğunu sözlerine ekledi.

İnan Utku Türkmen

İnan Utku Türkmen, “Gazeteciler için istatistik” adlı sunumunda istatistiğin tarihsel gelişimi hakkında konuştu. Verinin nasıl özetlenebileceğine ilişkin incelemelerini anlatan Türkmen, “Geneli özetlerken özellikle ekstrem değerlerin alınıyor” dedi ve bunların toplumun ilgisini daha çok çektiğini ileri sürdü. Türkmen, medyanın bu ekstrem verileri sıkça kullanıldığını dile getirdi.

Berivan Eliş

Hafıza Kaydı Platformu üyesi Berivan Eliş, hafıza kaydı projesine nasıl başladıklarını ve amaçlarını anlattı. Projede gönüllülüğün esas olduğuna değinen Eliş, görselleştirilmiş bilginin akılda kalacağını söyleyerek, “Karşılaştırmalı bilgi karşınızdakini dönüştürmek için önemlidir” diye konuştu. Eliş, “Amacımız belli konularda çalışacak insanlara yardım etmek ve onları teşvik etmektir. Bilgilerimiz herkese açık” dedikten sonra, veriye erişim ile ilgili sorunlara çok rastlandığını, bazı verilerin para ile satıldığını söyledi. Eliş, “Türkiye’de veriyi açıkta bulmak diye bir şey yok verinizi kendiniz oluşturuyorsunuz” diyerek konuşmasını noktaladı.

Atölyeye telekonferans uygulamasıyla katılan Berkin Akkocaoğlu ve Hassel Fallas da sunum ve deneyimlerini katılımcılara aktardı. Proje Üretimli Veri Gazeteciliği Atölyesi, bugün öğrenilen teorik bilgilerin yarın uygulamalı olarak yapılacağı atölyeyle devam edecek.

Fotoğraf: Vural Erişmiş