Bu toplumda “Biz de varız”

Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi’nde (İLEF), 2007’den beri devam eden ve Prof. Dr. Ülkü Doğanay’ın verdiği Ayrımcılığa Karşı Dersler’in bu haftaki konusu “Türkiye’de Engelli Olmak”dı. Saat 13.30’da ATK Sanatevi’nde başlayan derse konuk olarak Engelli Kadın Derneği’nden Av. Arzu Şenyurt, polis şiddeti sonucu görme yetisini kaybeden Av. Gizem Tanay ve dernek üyeliğinin yanı sıra İLEF öğrencisi olan Esra Güleç katıldı. Trabzonlu engelli kadınların yaşamlarını konu alan “Biz de varız” belgeseli ile başlayan ders, konuklarla söyleşi ile sona erdi.

Fotoğraf: Selahattin Ozan Çepni

“Görmüyorsun, kız başına ne işin var sokakta”

Belgesel gösterimi Engelli Kadınlar Derneği üyesi ve İLEF öğrencisi Esra Güleç’in sunumuyla başladı. Gazetecilik 1. Sınıf öğrencisi olan Güleç, yaptığı sunumda, “Engelli kadınlar, ataerkil toplum yapısının kadınları ikinci sınıf insan olarak görmesinden kaynaklı engelleri erkeklere göre daha görünmez durumda. Biz Engelli Kadınlar Derneği olarak görünür olmak için mücadele veriyoruz. Bu doğrultuda 8 şehre gittik. Bunlardan birisi de Trabzon’du. Atölye katılımcılarımızla toplumsal cinsiyet, şiddet konularını konuştuk ve sonrasında kadınlar yerel bir etkinlik organize ettiler. Onlar, insanlara derdimizi kısa film çekerek anlatmak istiyoruz dediler. Kısa film ise bu belgesele dönüştü” diyerek “Biz de varız” belgeselinin oluşum sürecini anlattı.

Sabancı Vakfı Toplumsal Gelişme Hibe Programı tarafından desteklenen, Engelli Kadın Derneğinin yürüttüğü “Engelli Kadınların Hak Temelli Mücadele Adımları” projesi kapsamında hazırlanan “Biz de varız” belgeselinde Trabzonlu kadınlar kendilerini canlandırırken, Türkiye’de kadın olmanın yanında engelli olmanın 2 katmanlı ayrımcılık yarattığı vurgulanıyor.

Engelli kadınların görünürlüğünü arttırmak ve farkındalık yaratmak amacıyla 3 yıl önce başlayan çalışmalar sonucu ortaya çıkan belgeselde engelli birey olmanın yanında kadın olmanın getirdiği zorluklar işleniyor.

Engelli bireyler için Trabzon’da özel okullar olmadığından başka şehirlerde eğitim görmek zorunda kalan, toplumsal algının onları ötekileştirmesi sonucu istihdam edilmeyen, cinsiyetsizleştirilerek evlenmeleri sıra dışı olarak görülen kadınlar “Biz de varız” belgeseli ile kamusal alanda var olma mücadelelerini anlatıyor.

Ayrıca belgesel sesli betimleme tekniği, işaret dili ile çeviri ve altyazı ile bütün bireylerin seyrine göre hazırlanması yönüyle de dikkat çekiyor.

“Onlardan uzak olduğumu kör olunca fark ettim”

Belgesel gösterimi sonrası söyleşi kısmında ilk olarak söz alan Av. Gizem Tanay insan hakları savunucusu olarak 8 yıl önce katıldığı bir eylemde polis şiddeti sonucu görme yetisini kaybettiğini anlatarak konuşmasına başladı. A.Ü. Hukuk Fakültesi mezunu olan genç avukat kör olmadan önce engelli bireylere uzak olduğunu ancak artık iki taraflı bakabildiğini söyledi. Tanay, engelli olmanın yanında kadın olmanın ikinci bir dezavantaj yarattığını vurgulayarak, “Amacımız görünür olmak. Biz de varız, biz de eşitiz” dedi.

Ayrıca Tanay, dernek olarak Türkiye’de ilk kez engelli kadına yönelik şiddet izlemesi yaptıklarını ve araştırmanın raporunun Haziran sonunda yayınlanmasını planladıklarını söyledi.

“Engelli kadın haklarını temel insan haklarından ayırmamak gerekiyor”

A.Ü Hukuk Fakültesi mezunu ve ENKAD üyesi Av. Arzu Şenyurt ise konuşmasında engelli hakları konularına değindi. Engelliler ve sosyal yardımların sadaka başlığı altında tartışılarak birçok kavramın içinin boşaltıldığını söyleyen Şenyurt, “Basında, kamuoyunda engellerin travmatik – duygusal bir olay olarak tartışılmaktan çok toplumsal bir mesele olarak yansıtmak istiyoruz. Engelli kadın hakları ile temel insan hakları bir birinden ayırmamak gerekiyor” dedi.