Diş hekimliği okumak servet istiyor

Diş hekimliği fakültelerinde öğrenim süresi beş yıl. İlk üç yılda preklinik, ardından klinik eğitimi veriliyor. Preklinik eğitimi sürecinde öğrenciler, laboratuvar ortamındaki maketler üzerinden farklı materyaller kullanarak pratik diş tedavisi yapıyorlar. Preklinik eğitiminin verildiği üç yıldan sonra öğrenciler klinik eğitimi ile sahaya çıkarak bir fiil hasta tedavi ediyorlar. Bu süreçte öğrenciler gereksinim duydukları materyalleri kendileri karşılıyor. Klinik eğitimi süresi de dahil olmak üzere herhangi bir destek almadıklarını ifade eden öğrenciler, emeklerinin karşılığını almadıklarını söylüyor.

Diş hekimliği fakültesi öğrencilerine masrafları nasıl karşıladıklarını ve beklentilerini sorduk. Aldığımız yanıtlar diş hekimliği öğrencilerinin yaşadığı zorlukları gözler önüne seriyordu. Diş hekimi adayları, fakülteyi bitirebilmek için ne tür sorunlarla baş etmeye çalıştıklarını anlattı.

Hacettepe Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi 2’nci sınıf öğrencisi Erener Türe, preklinik eğitimi sürecinde malzemeleri, öğrencilerin karşıladıklarını söylüyor. Aynı zamanda Toplumcu Diş Hekimleri Topluluğu üyesi olan Türe, toplandığında binlerce lirayı bulan bu malzemeleri alamadıkları taktirde ödevlerini yapamadıklarını ve sınavlara giremediklerini belirtiyor. Türe kimi vakıf ve kurumların burs ve kredi verdiğini belirterek “Devletin özel olarak diş hekimliği öğrencilerine bir desteği yok” diyor. Türe ayrıca devletin verdiği bursların yetmediğini, verilen kredilerin de geri istendiğini ifade ediyor.

Hacettepe Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi 5’inci sınıf öğrencisi Yiğit Emre Karakoç da devletin bu konuda bir destek sağlamadığına değiniyor. Karakoç, pahalı materyallerin ortaklaşa alındığını ifade ederek “Bedavaya okumuyoruz, cebimizden para çıkıyor, gidip kendimiz alıyoruz” diyor. Emre Karakoç, yapılan işin kaliteli olabilmesi için malzemelerin de kaliteli olması gerektiğini ifade ederek, “Yaptığımız şey insan sağlığı. İyi iş yapmak için iyi malzeme almak zorundasın” diyor.

“Çin malı üreten markaları tercih ediyorlar”

Erener Türe, öğrencilerin demirbaş olarak nitelendirilen materyallerde Çin menşei markaları tercih ettiklerini belirterek “Özellikle demirbaş olan malzemelerde öğrenciler Çin malı olan markaları tercih ediyorlar, onlar daha ucuz oluyor” diyor. Türe, Avrupa markası kaliteli bir ürünün fiyatının iki üç katına çıktığını aktarıyor. Diş Hekimliği öğrenimi sürecinde sarf malzemelerin de tükendiğini ve bu malzemelerin tekrar tekrar alındığını ifade ediyor.

Preklinik öğrencisi Erener Türe, eğitim süreci boyunca geçinemediklerini dile getiriyor. Eğitim sürecinin yoğunluğu dolayısıyla öğrencilerin part time bir işte çalışmasının zorluğuna değinen Türe, öğrencilerin genelde ailesinden destek aldıklarını söylüyor. Topluluk üyesi Türe, ayrıca Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından verilen bursların yetersiz kaldığını ifade ediyor. Erener Türe, diş hekimliği öğrencilerinin yurtlarda pratik çalışma alanlarından da yoksun olduklarının altını çiziyor. Hacettepe Diş Hekimliği Fakültesi 5’nci sınıf öğrencisi Yiğit Emre Karakoç da ailesinin desteği ile geçindiğini belirtiyor. Karakoç, zor da olsa çalışan arkadaşlarının olduğunu söylüyor. Devam zorunluluğunun yanı sıra pratik eğitimin olduğu fakültede, çalışan öğrencilerin zorlansa bile vakit ayırmak zorunda olduğunu ifade ediyor. Diş Hekimleri Topluluğu üyesi Erener Türe de diş hekimliği okuyan öğrencilerin klinik eğitimi boyunca emeklerine karşılık bir ücret almadıklarının yanı sıra sigortalarının da olmadığını aktarıyor. Bu durumun iş sağlığı güvenliği açısından da sorunlu bir durum olduğunu söyleyen Türe, “Öğrenciler, özel olarak ailesinin sigortasından faydalanıyorlar. Erkek öğrenciler, 24 yaşını geçtikten sonra ailesinin sigortasından da faydalanamıyor. ‘Ya sigorta yaptır ya da sigortalı bir işte çalış’, devlet bunu söylüyor” diyor. Türe, ayrıca fakültenin hasta ve sigortadan para aldığını ancak öğrenciye emeğinin karşılığında herhangi bir ücret ödemediğinin de altını çiziyor.

“Cebimizden para da çıkıyor ama aldığımız bir para yok”

Diş hekimliği klinik dönem öğrencisi Karakoç, klinik eğitimde dönem başı malzeme almadıklarını belirtiyor. Klinik masraflarının preklinik masraflarına nazaran az olduğuna değinen Karakoç bu durumda etkili olan öğrenciler arası dayanışmayı vurguluyor. Karakoç, kimi öğrencilerin bir ürünü alt dönemlere ücretsiz olarak verdiğini veya ürünlerin öğrenciler arasında dönüşümlü olarak kullanıldığını aktarıyor. Emre Karakoç ikinci el ürünlerin de sosyal mecralar aracılığı ile uygun fiyatlara satıldığını yanı sıra öğrencilerin ekonomik nedenler ile Çin menşei ürünlere de yöneldiğini söylüyor. Çin menşei ürünlerde ufak sorunlar olduğuna değinen Emre Karakoç, şunları aktarıyor:

“Ben 1’inci sınıfta plastik dişlerde ya da çekilmiş dişlerde kullanacağım, kaliteli olmayan bir anguldurva almıştım. Onu 100 liraya gibi bir şeye almıştım. 3’ncü sınıfın sonunda set aldığım zaman 3000 liraya almıştım. Tanesi 1000 liraya geliyor. Yani bayağı bir fiyat farkı var. Şu anda 3’lü setin de 5000 lira olduğunu duydum. Son bir zam da gelir muhtemelen.”

Karakoç, devletin öğrencilere herhangi bir güvence vermediğini söylüyor. Karakoç, klinik eğitiminde hasta baktıklarına da değinerek “Cebimizden para da çıkıyor ama aldığımız bir para yok” ifadelerine yer veriyor.

ADO Genel Sekreteri Gül:“ Ekonomik sıkıntılar eğitim hakkının önüne geçmemeli”

Ankara Diş Hekimleri Odası (ADO) Genel Sekreteri Gamze Burcu Gül, diş hekimliği fakültesi öğrencilerinin eğitim sürecinde yaşadıkları zorlukları Görünüm’e değerlendirdi. Gül, eğitimde devletin katkısının zorunlu olduğunu ve sosyal bir hak olduğunu ifade ederek “Eğitim alma hakkının önüne ekonomik sıkıntıların geçmemesi lazım” diyor.

Gamze Burcu Gül, diş hekimliği okuyan öğrencilerin barınma ve geçinme sorunlarına ek olarak öğrenimleri boyunca maddi sorunlar yaşadığını vurguluyor. Klinik öncesi ve klinik eğitiminde kullanılan sarf malzemelerin öğrenci tarafından karşılandığına değinen Gül, bu durumun öğrenciye ve öğrencinin ailesine mali bir yük oluşturduğunun altını çiziyor. Gamze Burcu Gül, artan enflasyon ile beraber kullanılan ürünlerin fiyatlarının da yükseldiğini belirterek şunları söylüyor:

“Türk lirasının değerinin çok düştüğü bu dönemde öğrenciler, malzemeleri döviz kuruna endeksli şekilde temin ediyorlar ancak eğitimlerini karşılayan ailelerinin gelirleri kur oranında artmadı. Öğrencilerin giderleri zaten çok arttı, bir de okulda kullandıkları malzemelerin büyük bir kısmı ithal olduğu için döviz kurundan etkilendi ve fiyatları çok arttı. Öğrenciler, depolara gidip alışveriş yapmak istediklerinde binlerce lira vermek durumunda kalıyorlar.”

Genel Sekreter Gül, öğrencilerin bütün materyalleri alamadığına değiniyor. Gül, ekonomik nedenlerle öğrencilerin, malzemeleri kısıtlı kullandığını ve daha ucuz olan kalitesiz ürünlere yöneldiklerini söylüyor.

Gül, öğrencilerin eğitiminin bu tür durumlardan olumsuz etkilediğine değinerek “Öğrenci geride kalmamak için en iyisini, en teknolojik olanını, en kalitelisini kullanmak durumunda. Yeterli kalitede malzeme kullanamazsa, yapabileceği en iyi tedaviyi, en iyi pratik uygulamayı yapamaz ve geride kalır” ifadelerini kullanıyor.

Burcu Gül, eğitimin temel bir insan hakkı olduğuna değiniyor. Gül, çözüm için bu noktadan yola çıkılması gerektiğini ifade ederek “Eğitimin temel bir insan hakkı olduğu noktasından hareketle eşit, adil, parasız eğitim” diyor.

Sağlık İnsan Gücü planlamasının yoksunluğuna değinen Burcu Gül, sorunların çözümü için planlamanın tekrar yapılması, donanımı yetersiz fakültelerin kapatılması, halihazırdaki fakültelerin kontenjanlarının azaltılması gerektiğini söylüyor. Gül ayrıca fakültelerin öğretim elemanı eksiği tamamlanmış, laboratuvar ve kütüphanesi yeterli, öğrencisinin taleplerine karşılık verebilecek seviyede olması gerektiğine değiniyor.

Diş hekimliği okuyan öğrencilerin birinci sınıftan beşinci sınıfa kadar edindikleri malzemeler ve fiyatları ise şöyle: