Yüksek Lisans öğrencileri işşizlikten etkilendiklerini söylüyor: “İş bulamayınca akademiye yöneldim”

Türkiye’de yüksek lisans yapan öğrenci sayısı son beş yılda yüzde 253 artarak 111 bin 393’den 394 bin 174’e yükseldi.  Aynı yıllar içerisinde yüksek lisansı bitirmiş 20-25 yaş arası öğrenci sayısı da 98 bin 931’den 146 bin 472’ye çıktı. Görüşme yaptığımız yüksek lisans öğrencileri, akademik kariyer hedefine sahip olduklarını ve  alanlarındaki istihdam olanaklarının azlığının da bu kararı almalarında etkili olduğunu belirtiyor. Öğrencilerden bazıları alanlarında iş arayıp bulamadıktan sonra yüksek lisansa başladıklarını söylüyor.

Eurostat verilerinde dikkat çeken bir diğer nokta ise ilköğretim ve yükseköğretim işsizliği arasındaki fark.  İlköğretim mezunu işsiz oranı yüzde 9,1 iken yükseköğretim işsizliği ise yüzde 9,8. Avrupa’da yükseköğretim mezunu işsizliğinin, ilköğretim mezunu işsizliğinden yüksek olduğu tek ülke Türkiye olurken, iki grup arasındaki işsizlik oranı farkının en az olduğu ülke de yine Türkiye.

“Yüksek lisans yapmış olmak iş olanaklarını arttırıyor”

Maastricht Üniversitesi Ekonomi Bölümü mezunu ve Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları’nda yüksek lisans yapan Sinem Esengen, üniversiteye başladığından beri ilk tercihinin her zaman akademi olduğunu ifade ediyor. Yüksek lisans yapmanın her alanda olmasa da kimi alanlarda istihdamı arttırdığını ve birçok kişinin de iş bulamadığı için yüksek lisans yaptığını düşünüyor. Esengen, “ALES kursuna gittiğimde insanların yüksek lisansa hazırlanma sebebi, iş bulamamalarıydı” ifadelerini kullanıyor ve uzmanlaşmanın iş olanaklarını arttırdığını şöyle söylüyor: “Akademik çalışma yapmak için yüksek lisansa devam ettim ama fikrim değişirse yüksek lisans yapmış olduğum için daha rahat iş bulabileceğimi düşünüyorum.”

“Artık herkes yüksek lisans yapıyor”

Gökçe Akgöl, Ankara Üniversitesi Tarih Bölümü mezunu ve şu an Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsünde yüksek lisans yapıyor. Her zaman akademide kalmak istemiş olduğunu ifade eden Akgöl, mezun olduktan hemen sonra yüksek lisansa başlamış. Bununla birlikte, mezun olduğu lisans bölümünde iş bulabileceğini de düşünmediğini için okumaya devam etmeyi tercih ettiğini ekliyor. Yüksek lisansın sektörüne göre istihdam olanaklarını arttırdığını söyleyerek,  “Artık herkes yüksek lisans yapıyor. Hocalarımız, yüksek lisansı herkes yapıyor siz doktoraya bakın, diyor. Ama bazı alanlarda tabii ki de istihdamı artırıyordur çünkü ben iş başvurularında yüksek lisans yapmış olması tercih sebebidir diye görüyorum.” Lisans mezunu olduktan sonra iş aradığını söyleyen Akgöl, iş ilanlarında istenen en az 5 yıl deneyim kıstası ve sözleşmeli öğretmenlik alımlarında torpil olduğunu düşünmesi sebebiyle iş bulamadığını ifade etti.

“Yüksek lisans rahat iş bulabilmeyi sağlamıyor”

Rıza Yılmaz, Ankara Üniversitesi Sosyal Hizmetler Bölümü mezunu ve aynı bölümde yüksek lisans yapıyor. Üniversiteye ilk başladığında aklında yüksek lisans yapma fikri olmasa da zamanla kendisi için en uygun yerin akademi olduğunu fark ettiğini söylüyor. “Yüksek lisansın istihdam olanaklarını arttırdığını düşünmüyorum. Şu an yüksek lisans yapıyorum ama mesleki olarak bana daha rahat iş bulabilme şansı sunmuyor gibi hissediyorum” diyen Yılmaz, sebep olarak ise genel olarak sosyal hizmetlerdeki istihdam sorunundan kaynaklandığını düşünüyor. Lisans mezunu olduktan sonra iş baktığını ancak bulamadığını aktararak bunun sonucunda akademiden bir yol çizmeye karar verdiğini ifade ediyor ve “Bunda evet, istihdam probleminin etkisi vardı” diyor. Yüksek lisanstan sonrası doktora yapmayı planlıyor.