10 Ocak açıklamalarının ortak vurgusu basın özgürlüğü

Gazetecilerin özlük haklarında önemli iyileşme ve gelişmeleri içeren 212 sayılı düzenlemenin çıkarıldığı gün olan ve Çalışan Gazeteciler Günü olarak kutlanan 10 Ocak için meslek örgütleri ve sendikalardan açıklamalar yapıldı.

Türkiye Gazeteciler Sendikası, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, Çağdaş Gazeteciler Derneği, Uluslararası Basın Enstitüsü tarafından yapılan açıklamalarda, Türkiye’nin ifade özgürlüğü dünya sıralamasındaki yeri ve cezaevindeki gazetecilerin varlığı vurgulandı.

Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) yaptığı açıklamada, 10 Ocak’ın uzun süredir gönül rahatlığıyla kutlanamadığına dikkat çekti. Gazetecilerin yüzde 30’unun işsiz, düşük ücretlerle çalışanlarınsa güvencesiz olduğuna dikkat çeken TGS, “142 meslektaşımızın tutuklu bulunduğu, haberlere-yorumlara yüzlerce davanın açıldığı bir dönemde bayram kutlamayı uygun bulmuyoruz” dedi. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 10 Ocak’la ilgili mesajına dikkat çeken TGS, şu ifadelere yer verdi: “Mesaj bizde ‘Farklı bir ülkede mi yaşıyoruz’ duygusu uyandırdı. Oysa herkes biliyor ki medyanın yüzde 95’i Saray’ın kontrolü altında, halkın haber alması engelleniyor ve gazeteciler işlerini yaptığı için hapis cezası alıyor. Türkiye 180 ülke arasında basın özgürlüğü sıralamasında 156. sırada yer alıyor. Velhasıl; demokratikleşmeye, çok sesliliğe, özgürlük ortamına götüren reformlardan haberimiz yok. Bilakis son 16 yıldır bunun tam tersini yaşıyoruz. Ve bu iklimi değiştirecek olanın siyasetçiler değil bizzat gazeteciler olduğunu biliyoruz…”

TGC: “10 yılda gazetecilerin üçte biri işsiz kaldı”

Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC) Yönetim Kurulu da 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü dolayısıyla yayınladığı mesajında, Türkiye’de son 10 yılda çalışan gazetecilerin üçte birinin işsiz kaldığına dikkat çekti. Çalışabilen gazetecilerin çoğunun ise Basın İş Yasası kapsamında olmadığını belirten TGC’nin açıklamasında şu ifadelere yer verildi:

“Gazeteciler, yoksulluk sınırında maaş almaktadır, ekonomik ve sosyal haklarını kullanamamaktadır. Avrupa’da yüzde 25 olan sendikalaşma oranı Türkiye’de yüzde 6’dır. Eleştirel gazeteciliğe olanak tanınmamaktadır. Gazetecilik ‘suç’ olarak tarif edilmekte ve gazeteciler hedef gösterilmektedir. 1 Ocak 2016 ile 29 Kasım 2018 tarihleri arasında 1954 basın kartı iptal edilmiştir. Yeni Basın Kartı Yönetmeliği ise önceki yönetmeliklerin gerisinde kalmıştır. Yayın yasakları, para cezaları, açılan davalar, gözaltılar, tutuklamalar, sansür, oto sansür artık günlük olaylar haline gelmiştir. Türkiye’de adil yargılanma hakkının ihlal edildiği bir ortamda, her gazeteci kendini mahkeme karşısında bulabilmekte ve hüküm giyebilmektedir. Gazetecilere yönelik sözlü ve fiziksel saldırılara karşı ‘cezasızlık’ yaklaşımı sürmektedir.”

ÇGD: “Geçen yıl 69 gazeteci gözaltına alınıdı, 47 gazeteci tutuklandı”

Çağdaş Gazeteciler Derneği (ÇGD), basına yönelik baskılar ile basın özgürlüğü ihlalleri ve gazetecilerin özlük haklarına yönelik gelişmeleri içeren Medya Raporları’nın Ekim, Kasım, Aralık aylarını kapsayan 16’ncısını yayınladı. Raporda 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü’ne ilişkin görüşlere de yer verildi. Geçen yılın tamamını kapsayan değerlendirmelerin de bulunduğu açıklamada şu bilgiler sıralandı: “Geçen yıl toplam 69 gazeteci, yayınlanan haberleri ya da haber takibi sırasında gözaltına alınırken, 47’si tutuklandı. 46 yeni soruşturma ve dava açıldı; süren ve açılan yeni davalar kapsamında 76 gazeteciye hapis ve para cezası verildi. Geçen yıl işten çıkartılan gazeteci sayısı ise 700’dü.”

IPI: “Yargılanan gazeteciler salıverilmeli”

Bağımsız gazeteci, editör ve medya yöneticilerinin bir araya gelerek kurduğu Uluslararası Basın Enstitüsü (IPI), 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü’ne ilişkin bir açıklama yaptı. IPI, tutuklu gazetecilerin salıverilmesi yönündeki talebini bir kez daha dile getirdi.

IPI, Türkiye’de gerileyen basın özgürlüğünün ve Türkiye’nin en fazla gazetecinin hapiste olduğu ülke olarak anıldığının altını çizdi. Açıklamada şu ifadeler yer aldı:

“Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 9 Ocak’ta yayımladığı mesajda 16 yıllık AKP yönetiminde yapılan reformlarla basının özgürleştiği, zenginleştiği ve çeşitlenebildiği bir zeminin yaratıldığı söylenirken, sayısal veriler ise aksini anlatıyor. IPI’ın güncel verilerine göre, bugün en az 157 gazeteci parmaklıklar ardında bulunuyor. Bu gazetecilerin 127’si 15 Temmuz 2016’da gerçekleşen darbe girişimini takip eden süreçte tutuklandı. Rakamlara göre darbe girişiminden önce ise yaklaşık 30 gazeteci cezaevinde bulunuyordu. 15 Temmuz darbe girişiminden sonraki dönemde en az 211 gazeteci ve medya yöneticisi gözaltına alındı, tutuklandı veya cezai kovuşturmaya tabi tutuldu. Bu süreçte, bu rakam üzerinden 84 gazeteci serbest bırakılırken, 52 gazeteci cezaya çarptırıldı, 75’i ise hala tutuklu yargılanıyor. Darbe girişiminden bu yana, çoğu iftira, hakaret veya üyelik ve propaganda gibi terör suçlamalarından olmak üzere gazeteciler toplamda 492 yıl, 11 ay, 8 günlük cezaya çarptırıldı ve “anayasayı ihlal etme” suçundan 5 ağırlaştırılmış müebbet hapis verildi. İki yıl süren Olağanüstü Hal süresince, yedi Kanun Hükmünde Kararname ile gazete, dergi, radyo kanalları, ve matbaa evleri de dahil olmak üzere toplamda 166 medya kuruluşu kapatıldı.”

Cumhurbaşkanı ve Kılıçdaroğlu’ndan mesaj

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü dolayısıyla dün bir mesaj yayımladı. “Kamuoyunun eksiksiz, tarafsız, doğru bilgilendirilmesi ve vatandaşların haber alma hakkının korunmasının, demokrasinin işlerliği açısından hayati öneme sahip olduğunu belirten Erdoğan, “Türk basını, ne yazık ki demokrasimizin kesintiye uğradığı, hak ve özgürlüklerin askıya alındığı vesayet dönemlerine çok ciddi baskılara ve mağduriyetlere uğramıştır. Son 16 yılda ülkemiz genelinde hayata geçirilen reformlar, Türk basınının zenginleşmesine, çeşitlenmesine, daha demokratik ve özgürlükçü bir yapıya kavuşmasına vesile olmuştur” değerlendirmesinde bulundu.

CHP Lideri Kemal Kılıçdaroğlu ise Twitter’dan yayımladığı mesajda medya için ‘kara tablo’ vurgusu yaptı. Kılıçdaroğlu’nun mesajı şöyle: “Yoğun bir medya karartmasının yaşandığı, gazetecilerin haksızca tutuklandığı, binlerce gazetecinin işsiz kaldığı ağır bir dönemden geçiyoruz. Bu karamsar tabloya rağmen yılmadan mesleğinin onuru için mücadele eden basın emekçilerinin #10OcakÇalışanGazetecilerGünü’nü kutluyorum.” dedi.