Aynı bölgede farklı yaşam koşulları: Konteyneri olmayana su da yok

Yaşanan depremlerden ağır şekilde etkilenen bölgelerden birisi Elbistan’dı. Elbistan 141 bin kişilik nüfusuyla Kahramanmaraş’ın merkezdeki iki ilçesi dışındaki en büyük yerleşim yeriydi. Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesindeki 7.8 büyüklüğündeki ve Elbistan’a çok yakın olan Ekinözü ilçesindeki 7.5 büyüklüğündeki depremler ilçede büyük bir yıkıma neden oldu. Arama kurtarma ekiplerinin ve yardımların kente geç ulaşması kentte yaşanan can kaybı sayısını artırırken on binlerce kent sakini başka bölgelere göç etti.

Depremden bir hafta sonra açıklama yapan Elbistan Belediye Başkanı Mehmet Gürbüz, nüfusun üçte ikisinin ilçeyi terk ettiğini açıklamıştı. Merkezindeki binaların yarısından fazlası yıkılan veya ağır hasarlı olan Elbistan’da halk, depremin üzerinden geçen iki ayın ardından hala konteyner hatta çadır arıyor.

Talas Belediyesi tarafından Elbistan’da  kurulan, içinde sağlık hizmetleri, psikososyal hizmetleri ve eğitim sınıfı bulunan Talas Kent Yaşam ve Ticaret Alanı’ndaki konteynerlere depremzede vatandaşlar yerleştirildi.

Konteyner kentin girişi

Sabah saatlerinde konteyner kente giriş yaptım. Alandaki polislere konuştuğumda geçen hafta başka bir ilden destek ekibi olarak geldiklerini konteyner kent hakkında detaylı bir bilgiye sahip olmadıklarını söylediler. İlerleyen saatlerde kendisine “Hoca” olarak hitap edilen Talas Kent Yaşam Alanı sorumlusu bölgeyi bana kısaca tanıttı, ne kadar depremzedenin buradan faydalandığını cevaplamadı. Sorumlu kişiyle sohbet ederken yanımıza daha sonra tanışacağım Ferit Suluk geldi. Ferit Suluk yetkili kişiden içme suyu istedi. Talas Kent’teki sorumlu kişi Ferit Suluk’a önce deponun anahtarını yanında olmadığını daha sonra da suyun kalmadığını söyledi. Ferit Suluk ile görüştüğümüzde kendisinin depremzede olduğunu ama konteyner çıkmadığı için bölgedeki yardımlardan faydalanamadığını öğrendim. Yaklaşık yarım saat sonra ise konteyner kentin deposundan konteynerde kalanlar için erzak ve giysi yardımı yapıldığını gördüm.

“Ankara’da tanıdığı olan konteynere yerleşmiş”

Ferit Suluk Cumhuriyet Mahallesinde eşiyle birlikte gecekonduda kiracı olarak yaşıyor. Eşi kronik astım hastası olan 68 yaşındaki Ferit Suluk emekli ödeneği ile yaşamını sürdürüyor. Kahramanmaraş merkezli iki depremde evinde büyük çatlaklar oluştu ve ağır hasar raporu aldı. Eşinin hem astım hem de psikiyatrik rahatsızlığı bulunan Suluk, eşinin soğuk havada çadırda kalamayacağını ve evinin ağır hasarlı olduğunu belirterek konteyner temin etmek için başvurdu. Depremden sonra 68 günün ardından Ferit Suluk ve ailesine hala konteyner verilmedi. Nisan ayında havaların Elbistan’da bir nebze ısınması ve artçı depremler yüzünden evdeki hasarın artması nedeniyle evinin bahçesinde çadırda kalabileceğini bildirmiş. Ancak ne Ferit Suluk’a ne de o mahalledeki pek çok depremzedeye çadır temini sağlanmadı. Ferit Suluk, “Ankara’da, Bakanlıklarda tanıdığı olanların torpille konteynere yerleştiklerini ve bölgeye gelen yardımlarda ayrımcılık yapıldığını” şu sözlerle anlattı:

“Beni orada nasıl oyaladıklarını gördün. Ankara’da tanıdığı olan aramış, torpiliyle konteynere yerleşmiş. Konteynerde kalmayana su bile vermiyorlar. Söylüyorum onlara ‘videoya çekeceğim sizi rezil edeceğim’ diye, beni dinlemiyorlar. Buralara kimin yerleştiği belli değil. Her konteynerin önünde bir tane araba var. Her gün artçı deprem oluyor, hepsini hissediyoruz. Depremden sonra 1 hafta ya geçti ya geçmedi. Ev sahibi geldi ‘kirayı arttırıyorum, kabul etmezsen evi başkasına vereceğim’ dedi. Yedi senedir kiramı eksiksiz ödüyorum, ‘bin 600 lira olan kirayı dört bin liraya çıkaracağım’ dedi. Ben evden çıksam ağır hasarlı eve başkasını yerleştirecek.”

Ferit Suluk

Ferit Suluk ve kronik astım hastası olan eşi

İki yüz metrenin adaletsizliği

Depremzede olan Ferit Suluk iki aydır yaşadıklarını anlattı. Aslen Adıyamanlı olan ve uzun yıllardır Elbistan’da yaşayan Suluk, depremin ardından insanlar ile birlikte ilçenin kendisinin de öldüğünü anlattı. Depremin ardından Elbistan’da olanları konuştuğumuz Suluk konteyner kentteki depremzedeler arasında ayrımcılık yapıldığını, konteyner kente gelen yardımları alamadığını ve mağdur olduğunu belirtti.

İçme suyu almak için konteyner kente gelen ancak eli boş dönen Ferit Suluk ile 2 aydır ağır hasarlı olan evine gittik. Ferit Suluk’un evi konteyner bölgesine sadece bir dakikalık yürüme mesafesinde. Yaklaşık iki yüz metre uzaklıktaki evinden bölgedeki yardım yerleri gözüküyor. Fakat Ferit Suluk bu hizmetlerden yararlanamıyor. Talas Kent Yaşam Alanında çamaşırhane, duş, revir, okul, psikososyal destek, halı saha bulunuyor. Su, erzak, kıyafet yardımlarının da halen devam ettiği bölgede bu yardımlardan sadece konteyner kentte ikamet eden depremzedeler faydalanabiliyor. Cumhuriyet Mahallesindeki ağır hasarlı gecekondularda yaşam mücadelesi veren depremzedeler hemen yanlarındaki insani yardımlardan faydalanamıyor.

Ayakkabılığa bağlanmış olan odun parçaları evin çatısına destek oluyor.

Evin hem içinde hem dışında çatlaklar bulunuyor.

Mahallede yıkılmayan pek çok evin ağır hasarlı olduğu tespit edildi.

Evin hem içinde hem dışında uzun çatlaklar var. Suluk, kolon bulunmayan evin çatısını ayakkabılığa iple bağladığı odunlar ile sağlamlaştırmış. O ev ve bölgedeki pek çok gecekondu yıkılma tehlikesi ile karşı karşıya. Komşuları da hemen yanlarındaki konteyner kente gelen erzak yardımından faydalanamadıklarından şikayetçiydi. Civarda konuştuğum hiç kimsenin evinde çamaşır makinesi yoktu. Konteyner kentteki çamaşırhaneden faydalanabilmek için orada yaşamaları gerekiyor.

Ferit Suluk’un evinin olduğu sokaktan konteyner bölgesi gözüküyor.

Yeniden kurulamayacak hayatlar

Depremzedeler, yaşam mücadelesine yanıt alamıyor. Elbistanlı vatandaşların bir kısmı daha iyi şartlar altına alınsa bile sürdürülebilir yaşam kurmak bu koşullarda mümkün gözükmüyor. Elbistanlılar, yeniden yapılan sürecinde yaşadıkları bölgeyi terk edecek olmaktan endişeleniyor. Ferit Suluk ve konteyner kentte kalan depremzedeler depremden sonra yayımlanan kararnameler ve mülkiyet hakları konusunda yeterince bilgili olmadıklarını da eklediler.

Konteyner kentte hizmetler sadece bölgede kalan depremzedeler için olsa da alana giriş çıkışlarda herhangi bir kontrol yapılmıyor. Yaşam alanlarının dışında kalan bölgede, depremden etkilenen esnafa ayrılan bir bölüm var. Ferit Suluk ve konteyner kentte kalan depremzedeler ile bölgeye kurulan çay evinde oturduk. İlçede yaşanan sorunlar hakkında konuşan Elbistanlılar deprem sonrası süreçteki liyakatsiz kişilerin yetkili olduklarının altını çizdi. Talas Kent Yaşam Alanında sorumlu olan ve “hoca” olarak hitap edilen kişinin cami imamı olduğunu ve bu koordinasyon işi için eğitimli biri olmadığını söylediler.

Talas Kent Yaşam Alanı

Halı saha

Konteyner kentte ayakkabı yardımı yapılıyordu.

Eğitim sınıfları yaşlara göre ayrılmış.