Büyük yıkımın yıl dönümünde kentler uyumadı

Kahramanmaraş merkezli 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki 6 Şubat depremlerinde, son resmi açıklamaya göre 53 bin 573 kişi yaşamını yitirdi, 30 binden fazla bina yıkıldı, yüz binlerce yurttaş evsiz kaldı. Afetin yıl dönümünde depremzedeler, sorunların büyük çoğunluğu ilk gündü gibi yaşıyor.

Muhabirlerimiz depremin yıl dönümünde Hatay, Kahramanmaraş, Adıyaman ve Malatya’daydı.

 

HATAY

(Muhabirler: Zeren Gültekin, Asya Tekyaşar)

Türkiye’de 11 ili etkileyen Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat depremlerinin üzerinden bir sene geçti. Resmi verilere göre 24 bine yakın vatandaşın hayatını kaybettiği Hatay’da Köprübaşı mevkiinde ve Yunus Emre Parkı’nda iki ayrı anma etkinliği düzenlendi. Köprübaşı’nda yapılan programa CHP Genel Başkanı Özgür Özel, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, CHP İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu ve Hatay Büyükşehir Belediye Başkanı Lütfü Savaş da katıldı. Program vatandaşların yoğun protestolarına sahne oldu.

Antakya’da vatandaşlar anma programı başlamadan saatler önce sokakları doldurarak Köprübaşı civarında bulunan konteyner çay ocaklarında toplanmaya başladı. Hatay’da valiliğin düzenlediği ve devlet erkanının katıldığı anma etkinliği ise Hataylılar tarafından protesto edildi. Meydanda toplanan kalabalık saat 04.17’de depremde hayatını kaybedenler için saygı duruşunda bulundu. Resmi protokolde bulunan siyasetçiler sık sık kalabalık tarafından yuhalandı.

“3 gün bizi ölüme terk ettiniz”

Anma programında yer alan dua okunması sırasında vatandaşlar “Sesimi duyan var mı?”, “Kimse yok!” sloganları attı. Eski milli futbolcu Gökhan Zan’da anma programına katılanlar arasındaydı. Zan, “3 gün bizi ölüme terk ettiniz, istemiyoruz sizi” diyerek yetkililere tepki gösterdi. Alanda bulunan çevik kuvvet ekibi Zan’ın tepkisinin ardından protokol ile anmaya katılanlar arasına zincir oluşturarak zaman zaman vatandaşları uzaklaştırmaya çalışsa da halk alanı terk etmedi.

Hatay Büyükşehir Belediye Başkanı Lütfü Savaş alanda vatandaşın yoğun protestosuyla karşılaştı. Yaklaşan belediye seçimlerinde tekrar aday olan Lütfü Savaş için Hatay halkı “Lütfü Savaş istifa” sloganları attı. Vatandaş aynı zamanda alanda bulunan CHP’li yetkililere de “Lütfü Savaş’ı adaylıktan çekin” diye seslendi.

Hataylı depremzedelere barikat engeli

Hatay’da saat 04.17’de düzenlenen anma etkinliklerinin bir diğeri Yunus Emre Parkında yapıldı. Üzerinden bir yıl geçen deprem felaketinin ardından düzenlenen anma etkinliğinde Hatay sokaklarında sessiz yürüyüşle başlayan programda vatandaşlar burada polis barikatlarıyla karşılaştı. Rana apartmanı ve Yunus Emre Parkı arasına polis barikatı kuruldu. Polisin barikatı kaldırmaması üzerine vatandaşlar barikatı yıkarak yürüyüşe devam etti. Barikatı aşan vatandaşlar “Unutmak yok, affetmek yok, helalleşmek yok” sloganlarıyla Yunus Emre Parkına yürümeye devam etti.

“Unutmak yok, affetmek yok”

Hatay’da 04.17’de gerçekleşen anma programlarının ardından gün içerisinde çeşitli yerlerde yürüyüşler düzenlendi. Hataylı vatandaşlar enkazlar arasından “Hatay’ı yeniden kuracağız”, “İnsanca yaşamak istiyoruz” sloganlarıyla geçti.

6 Şubat Platformu’nun Antakya’da düzenlediği yürüyüşe DEM Parti Eş Başkanı Tülay Hatimoğulları, DEM Parti Milletvekili ve Toplumsal Özgürlük Partisi Sözcüler Kurulu Üyesi Perihan Koca, Emek Partisi Genel Başkanı Seyit Aslan, Genel Başkan Yardımcısı ve Gaziantep Milletvekili Sevda Karaca, Genel Başkan Yardımcısı Sedat Başkavak ve parti heyeti; Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK) Eş Genel Başkanı Ahmet Karagöz, ile birçok siyasi parti ve demokratik kitle örgütü katıldı.

“Unutmak, affetmek yok” ve “Hatay’ı yeniden kuracağız” pankartlarıyla Saray Caddesine yürüyen vatandaşlar; “Unutmak yok, affetmek yok, helalleşmek yok”, “Bu kenti yeniden kuracağız”, “Katillerden hesap soracağız “, “Hatay bizim memleket bizim”, “Faşizme karşı omuz omuza”, ‘Katillerden hesap soracağız” sloganları attı.

Saray Caddesinde topluluk saygı duruşu ve basın açıklamasıyla yürüyüşü sonlandırdı. Yapılan basın açıklamasını Ece Doğru okudu. Doğru, “Devletin olmayan afet planının, göndermediği arama kurtarma ekibinin, yaratmadığı ambulansın, alternatifini bulmadığı hastanenin arayışıyla sokaklara dökülen hayatlar. Müdahale edilseydi bugün birçok sevdiğimiz aramızda olacaktı. Evlerimizi mezara çevirenleri, enkaz altında sesimizi duymayanları unutmayacağız, affetmeyeceğiz, hesabını soracağız. Acımız ilk günkü gibi taze, öfkemiz diri” dedi.

Doğru, paydaşların ortak metni olan basın açıklamasında Hatay’ın “özel afet bölgesi” ilan edilmemesine de değinerek “Daha ne bekleniyor, daha kaç kişinin ölmesi, kaç binanın yıkılması gerekiyor?” dedi. Basın açıklamasında Hatay’da depremlerin üzerinden bir yıl geçmiş olmasına rağmen insanca yaşam koşullarının, hijyen koşullarının sağlanmadığı, elektrik kesintilerinin sık sık yaşanmasıyla sobalarla ısınan konteyner ve çadırlarda çıkan yangınlara değinildi. Yapılan basın açıklamasında eğitim çağındaki çocuklarla ilgili talepler de dile getirildi. Sağlık ve eğitim hizmetlerine erişimin neredeyse imkânsız olduğu belirtilerek “Çocuklarımızın mücadele ettiği eşitsizliğin merkezi ve ortak sınavlarla derinleştirilmesini kabul etmiyoruz. Çocuklarımız için bir öğün ücretsiz yemek, ek kontenjan ve eğitim ödeneği istiyoruz” denildi.

6 Şubat Platformunun depremin birinci yılında yaptığı basın açıklamasında Hatay’ın yalnız bırakıldığı dile getirilirken Erdoğan’ın, Antakya Spor Salonu’nda düzenlenen AKP Hatay İlçe Belediye Başkan Tanıtım Toplantısı’nda yaptığı konuşmada, “Merkezi yönetimle yerel yönetim el ele vermezse, dayanışma halinde olmazsa o şehre herhangi bir şey gelmez. Hatay’a geldi mi? Şu anda Hatay garip kaldı, mahzun kaldı” ifadeleri de eleştirildi. Açıklamada şu ifadelere yer verildi:

“Hatay halkı olarak bunlar ve bunlar gibi sıralayamadığımız onca sorunla mücadele ettiğimiz bir yılı geride bırakırken ülkenin Cumhurbaşkanı’nın üç gün önce memleketimize gelip yaşananları yerel iktidar ile merkezi iktidar arasındaki ilişkisizliğe bağlamasını kabul etmiyoruz. Buraya geldiğinde kendisinden beklediğimiz tavır yapılmayanların utancını yaşamasıyken yalnız bırakılışımızın gayet iyi bildiğimiz nedenini alelade söylemekten çekinmemesi Hatay halkına karşı tavrının net ifadesiydi”

Defne’de Asi Nehri’ne bahur ve reyhanlı yürüyüş

Türkiye Komünist Partisi (TKP) Hatay İl Örgütü’nün çağrısıyla depremin birinci yılında Defne’de vatandaşlar bir araya geldi. TKP Genel Sekreteri Kemal Okuyan ve TKP merkezi kurullarının da katıldığı yürüyüş 13.00’te Sinanlı Yolçatı’dan başladı ve Armutlu Uğur Mumcu Bulvarı’nda son buldu.

Uğur Mumcu Bulvarı’nda yapılan basın açıklamasında TKP Genel Sekreteri Kemal Okuyan “Bütün yıkımın sorumlusu rantçı kafa, paranın saltanatı. Bizim bunları alt etmek için en önemli silahımız dayanışmamız. Hep beraber Hatay’ı Defne’yi ayağa kaldıracağız” dedi. Ardından söz alan TKP Defne Belediye Başkan Adayı Hizam Hasırcı da “Cumhurbaşkanı Hatay’a Defne’ye gelecek diye kaymakamlık tarafından bir aydır halkımızın çadırları sökülüyor. Yaralarımızın sarılması gerekirken Hatay kan kaybediyor” diye konuştu

 

Anma etkinliği “Unutmayacağız, affetmeyeceğiz, hesap soracağız” pankartıyla yürünerek hayatını kaybedenler için Asi Nehri’ne karanfillerin atılmasıyla sonlandı.

Hatay’da 6 Şubat anmaları kapsamında vatandaşlar Narlıca Deprem Şehitleri Mezarlığı’nda hayatını kaybeden yakınlarını ziyaret etti. Narlıca Deprem Şehitleri Mezarlığına Deprem Mağdurları ve Kayıp Yakınlarıyla Dayanışma Derneği (DEMAK) “Depremde kaybolan canlarımızı bulun” yazılı pankartla geldi.

 

KAHRAMANMARAŞ/PAZARCIK

(Muhabir: Tolga Çifci)

Depremin yıl dönümünde depremin merkez üssü Pazarcık’ta saat 04.17’de depremde hayatını kaybeden yurttaşlar için anma yürüyüşü gerçekleştirildi. Pazarcıklılar gece 03.45’de, geçen yıl deprem anında saat 04.17’de duran saatin bulunduğu kule önünde toplandı. Pazarcıklılar saat 04.04’de cep telefonlarının flaşlarını açarak saat kulesinden Demiroğlu Apartmanına doğru yürüyüşe başladı. Saat tam 04.17’de, 17 kişinin hayatını kaybettiği Demiroğlu Apartmanı’nın bulunduğu yere karanfiller bırakıldı. Yürüyüş meşaleler eşliğinde enkazların bulunduğu sokaklarda, yer yer karanfiller bırakılarak devam etti.

“Birçoğumuzun kalbi bundan sonraki ömründe 04.17’de atacak”

Anmanın sonunda Pazarcıklı bir yurttaş şöyle konuştu:

“Sevdiklerimizin ses tonunu unutmak zorunda kaldık, vedalaştık, duygulandık. Dokunamamak ve görememekle itham edildik. Abilerimizi, arkadaşlarımızı, kardeşlerimizi, ablalarımızı enkazın altında bıraktık, maziye gömdük. Deprem geçmişimizi sildi, çocukluk anılarımız, ilk hayallerimiz, ilk sevinçlerimiz, belki ilk aşklarımız toprağın altında kaldı. Hayat devam edecek bunun farkındayız ama burada birçoğumuzun kalbi bundan sonraki ömründe 04.17’de atacak.”

 

Pazarcık’ta gün içinde de açıklamalar oldu. Türkiye Komünist Partisi (TKP), öğlen saatlerinde Pazarcık Adliyesi önünde basın açıklaması yaptı. Açıklamada, yapı denetimdeki sorunlara, eğitim öğretim faaliyetlerinin sürdürülebilir bir ortamda gerçekleşmediğine ve geçici barınma alanlarının altyapı sorunlarına değinildi.

Açıklamanın ardından vali, büyükşehir ve ilçe belediye başkanları, ilçe kaymakamı, bazı ilgili bürokrat ve kimi müteahhitler hakkında “kastla öldürmek”, “nitelikli dolandırıcılık” iddialarıyla suç duyurusunda bulunuldu.

CHP Genel Başkanı Özgür Özel de Pazarcık’taydı. Özel saat 16.00’da CHP Pazarcık İlçe Başkanlığı önünde basın açıklaması yaptı. Özel, Pazarcık’ta depremde hayatını kaybeden yurttaşlar için başsağlığı diledi.

CHP Lideri Özel şöyle konuştu:

“İnsanoğlunun birinci ihtiyacı beslenme ihtiyacı onu ilk günün sonunda çözmeye başladık. Ama barınma sorunu çözülmedi. Ülkenin Cumhurbaşkanı yaklaşan seçimleri gözeterek bir söz verdi. Bir yıl içinde herkesin evini vereceğim dedi. Kahramanmaraş’ın konut ihtiyacı devletin resmi rakamlarıyla 110 bin Sayın Erdoğan’ın bugün teslim ettiği konutu sayısı 9 bin 289. Depremin yıldönümüne herkes eve girecek demişti. 100 depremzededen 8’i bu akşam evde 92’si konteynerde çadırda. Barınma sorunu çözülmedi, çözülecek gibi de görünmüyor.”

 

ADIYAMAN

(Muhabir: Gökmen Mumcular)

On binlerce Adıyaman’lı depremzede kayıplarını anmak için depremin yıl dönümünde il merkezinde yapılan anma törenindeydi.

Depremde 5 bin 826 kişi hayatını kaybettiği Adıyaman’ın merkezinde şehrin simgelerinden biri olan saat kulesi 6 Şubat’ta deprem anında saat 04.17’de durdu. Depremin ardından geçen bir yılda saat, 04.17’yi göstermeye devam etti. Adıyaman Valiliği depremde duran saati anıta çevirdi ve kule, anmaların merkezi oldu.

Adıyamanlılar saat 04.00’de Valilik binası önüne, saat kulesine yürümek üzere toplandı. Yürüyüşe Adıyaman Valisi Osman Varol, önceki Ulaştırma Bakanı Adil Karaismailoğlu, AKP ve CHP‘li vekiller ile ilçe kaymakamları katıldı.

Slogan mücadelesi                                                             

Saat tam 04.17’de saat kulesine karanfil bırakılmak ve Valiliğin düzenlediği sela, dua okunmasına katılmak üzere yürüyüş başladı. Bazı yurttaşlar döviz ve pankartlarla anmaya katıldı. Yürüyüşte protokole yönelik protestolar da vardı. “Sesimi duyan var mı?” “Sahipsiz memleket” “Memleket laiktir, laik kalacak” sloganları atıldı. “Sahipsiz memleket” ve laiklik sloganlarına, aralarında Adıyaman Ülkü Ocakları yazılı yelekler giyinmiş kişilerin de bulunduğu bir grup tekbir getirerek karşılık verdi. Zaman zaman gerginliklerin yaşandığı yürüyüşte dönemin Ulaştırma Bakanı Karaismailoğlu’na da korumaları eşliğinde yürüyüşe katıldığı için tepki gösterildi.

Kalabalık, saat kulesine vardığında Adıyaman Emek ve Demokrasi Platformu bileşenleri anmayı İsias Otel’de yapacaklarını duyurdu ve alanı terk etti. Protestoların sela ve dua okunurken de sürdüğü anma töreninde gökyüzüne siyah ve beyaz renkte balonlar bırakıldı.

İsias Otel’in önüne gelen Adıyaman Emek ve Demokrasi Platformu, CHP’li bazı milletvekilleri ve sivil toplum kuruluşları, 26’sı KKTC’den gelen genç sporcular olmak üzere hayatını kaybeden 72 kişiyi, enkazın olduğu alanda andı. Mumlarla “Çocuklara Adalet” yazılan anma alanına karanfiller bırakıldı.

6 Şubat günü Adıyamanlılar kaybettikleri yakınlarını mezarlıkta andı.

 

MALATYA

(Muhabir: İlke Çıtır)

Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat depremlerinde Malatya’da en az bin 237 kişi hayatını kaybetmişti. 6 Şubat Platformu Malatya, depremin yıl dönümünde hayatını kaybeden yurttaşlar anısına “Sessiz Çığlık” başlıklı anma programı düzenledi. Malatya Valiliği’nin anma programlarını üç gün süreyle yasaklama kararına rağmen Turgut Özal Mahallesi’nde 17 kişinin hayatını kaybettiği Hayat Sitesi’nin önünde saat 04.17’de anma etkinlikleri başladı. Depremde hayatını kaybedenlerin anısına meşaleler yakıldı. Yıkılan Hayat Sitesi’nin olduğu alana Nazım Hikmet Ran’ın Kız Çocuğu adlı şiirinden bir dize yazılı olan pankart asıldı. Anmada CHP, TKP, SOL Parti temsilcileri ile KESK’ten, Eğitim-Sen ve Eğitim İş sendikalarından da temsilciler vardı.

 

“İnsana, doğaya, emeğe düşman bu düzene karşı mücadelemizi sürdüreceğiz”

Depremde hayatını kaybedenler adına yapılan saygı duruşunun ardından basın açıklaması okundu.  Açıklamada “İnsana, doğaya, emeğe düşman, aşırı kar ve rant hırsıyla doğayı ve kamu kaynaklarını yağmalayan, halktan değil sermayeden yana olan politikalarıyla kentleri enkaza çevirenlerin temsil ettiği düzene karşı mücadelemizi ve dayanışmamızı kararlılıkla sürdüreceğiz” denildi. Basın açıklamasının ardından dikilen pankartın altına karanfiller bırakıldı. Açıklamaya CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba, CHP İzmir Milletvekili Gökçe Gökçen, KESK Merkez Yürütme Kurulu’ndan Sema Pınar, Eğitim İş Genel Hukuk Sekreteri Orhan Yıldırım, SOL Parti Malatya Temsilcisi Ali Amanat katıldı.

 

Öğle saatlerinde anma programı devam etti

Anma etkinlikleri saat 12.30’da devam etti. Emeksiz Üst Kavşağı’nda toplanan yurttaşlar, Fazıl Say’ın İnsan İnsan adlı isimli şarkısı eşliğinde sessiz yürüyüş yaptı. Yürüyüşte yurttaşların yanı sıra CHP, DEM, TKP ve SOL Parti ve Eğitim-Sen sendikası vardı. Yürüyüşün ardından basın açıklamaları yapıldı.

Tuncer Bakırhan: “Halk depremin olduğu günkü koşullarda yaşıyor”

DEM Parti Eş Genel Başkanı Tuncer Bakırhan konuşmasında depremin üzerinden bir yıl geçmesine rağmen hiçbir değişikliğin olmadığını söyledi. Bakırhan, kıyılara, fay hatlarına ve tarım arazilerinin imara açılması nedeniyle on binlerce vatandaşın yaşamını yitirdiğini ifade ederek şunları dile getirdi:

“Bir yıl geçmesine rağmen deprem bölgelerinde değişen bir şey yok. Halk depremin olduğu günkü koşullarda yaşıyor. Çadırkentler, konteynerler var. Su ve yol yok. Çocukların eğitim, sağlık hizmetlerini karşılayacak altyapı yok. Verilen sözlerin hiçbiri yerine getirilmedi. Halkımız perişan bir şekilde yaşamına devam ediyor. Bu bir felaket değil ihmaldir. Demokratik olmayan özgürlüklerin olmadığı bir ülkede kıyılar, fay hatları, tarım arazileri imara açıldı. Son 21 yılda bu daha yoğun bir şekilde yapıldı. On binlerce vatandaşımızın yaşamına yitirmesine sebep olan bu ihmaldir.”

Gökçe Gökçer:“Kaybettiğimiz canların, deprem için toplanan paraların ve satılan çadırların hesabını sormaya devam edeceğiz”

CHP İzmir milletvekili Gökçe Gökçer de depremzedelerin yaşam koşullarındaki zorlukların altını çizdi Gökçer, bir yıl içinde hesabı verilmeyen vergilere ve deprem için toplanan paralara dikkat çektiği konuşmasında şunları söyledi:

“Bir yılın ardından insanlarımız hala konteynerde, verilen sözler tutulmadı, barınma sorunu çözülmedi, konutlar teslim edilmedi. Kadınlar, çocuklar, hastalar, engelliler son derece zor koşullarda yaşıyor. Bir yıl içinde hesabı verilmeyen vergilerin, deprem için toplanan yardım paralarının, kaybettiğimiz canların ve satılan çadırların hesabını sormaya devam edeceğiz”

Şerif Demirel: “Acımız ve öfkemiz büyük. Bu nedenle birlik olmalı, dayanışmalı ve örgütlenmeliyiz”

Emek Partisi Malatya il başkanı Şerif Demirel konuşmasında felaket zamanlarında mücadeleye ve dayanışmaya dikkat çekerek şunları dedi:

“Bu coğrafya hiçbir zaman acılardan eksik kalmadı. Bu acıların bitmesinin bir tek yolu var. Acı çakan, yoksulluk çeken biz yoksullar yan yana gelerek mücadeleyi büyüttüğümüz an hesap sorabiliriz. Acımız ve öfkemiz çok büyük. Bu nedenle birlik olmalı, dayanışmalı ve örgütlenmeliyiz. Bu depremleri tekrar yaşamamak için yönetenlerden hesap sormamız gerekiyor.”

Nevzat Millioğulları: “Malatya sadece canlarını kaybetmedi. Aynı zamanda şehrin kimliğini de kaybediyor”

Eğitim Sen Malatya Şube Başkanı Nevzat Millioğulları da depremin ardından Malatya’nın kimliğini kaybettiğini dile getirerek “Deprem kader değil. Ölüme neden olan deprem değildir. Ölüme neden olan inşa edilen yapılardır. Çoğumuzun içinde bu acıların cezası geçiyor biliyorum ama maalesef ülkemde yargı da yeterinde bağımsız ve güçlü değil. Yargı mensupları oluşturulmuş bir norma ve kültüre sahip değil, siyaseten atanıyorlar” diye konuştu.