Cinsel sağlıkla ilgili doğru bilginin peşindeler

Türkiye’de 2004 yılından itibaren faaliyet gösteren Sağlıkta Genç Yaklaşımlar Derneği (SGYD), Türkiye’de cinsel sağlık alanında gençlerle çalışan tek sivil toplum örgütü olarak biliniyor. Dernek, cinsiyet ve cinsel yönelim temelli ayrımcılığa, şiddete uğramadan genç dostu sağlık hizmetlerinin yaygınlaşması için gençlerin projeler tasarlayıp bunları hayata geçirmelerine olanak sağlıyor. SGYD gönüllüleri, yaptıkları çalışmaları GÖRÜNÜM’le paylaştı.

“Bir sorunumuz olduğunda ilk akranlarımıza danışıyoruz”

Yaş aralığı 18-25 olan gençlerin cinsel sağlık ve üreme sağlığı konusunda farkındalıklarını ve bilgilerini çoğaltmalarını sağlamanın hedeflendiği “Üreme Sağlığı ve Akran Eğitimleri Projesi” 10 yılı aşkın süredir devam ediyor. SGYD, Toplum Gönüllüleri Vakfı (TOG), Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA) Türkiye ofisi ortaklığı ile sürdürülen projede akran eğitimi tekniği kullanılıyor. SGYD Yönetim Kurulu üyesi Merve Apaydın, akran eğitimi yöntemini şöyle anlatıyor:

“Herhangi bir sorun yaşadığımızda ilk olarak akranlarımıza gidiyoruz; akranımızla konuşup, onlara danışıyoruz ve onlar bize ne anlattıysa konuya dair bilgimiz bununla sınırlı kalıyor. Bu nedenle doğru bilginin yaygınlaşmasını sağlamanın en uygun modeli olarak akran eğitimi modeli düşünülüyor. Bu yöntemde aynı yaş aralığındaki gençler, yine aynı yaş aralığındaki gençlere bilgi aktarımı yapıyor. Akranlar aynı ihtiyaçları paylaşıyorlar, aynı sorunları paylaşıyorlar. Genç ağı dediğimiz de tam olarak bu oluyor.”

Gençlere HIV ve AIDS ile ilgili temel bilgilerin aktarıldığı eğitimde, ayrıca eğitime katılanların deneyimleri doğrultusunda, konuya dair doğru bilinen yanlışlar da tartışılıyor. Apaydın’a göre, cinsel yolla bulaşan hastalıklar hakkında doğru bilginin yayılması, yanlış bilgiden kaynaklı ayrımcılığı önlemek için çok önemli.

“Genç dostu sağlık hizmeti istiyoruz”

SGYD’nin üzerinde çalıştığı diğer proje ise gençlerin erişebileceği, gençlerin dilinden anlayan, genç dostu sağlık hizmeti projesi. Bu proje ile gerek hekimler gerek sağlık sistemi olarak gençleri dışlamayacak sağlık hizmetine ulaşabilmenin amaçlandığını belirten Apaydın, projeyi şöyle anlattı:

“Jinekolog muayenesine giden bir kadına kızlık zarının sorulması genç dostu bir yaklaşım değildir. Gençlerin cinsel hayatı olamazmış gibi bekaret sorgulaması üzerinden kurulan bu ilişki toplumsal normları ele alan bir sağlık hizmeti oluyor. Bunu aşmak için eğitimler düzenliyoruz. Çeşitli kurum ve kuruluşları, sağlık hizmeti veren gençlik merkezleri çalışanlarını psikolog, hemşire vs. çağırıp onlarla 3-4 günlük eğitimler yaptık. Aslında bizim öncelikli hedefimiz dildeki değişimi sağlamak; çünkü ayrımcılık burada başlıyor.”

“Suriyeli genç mültecilere destek olmaya çalışıyoruz”

Birden fazla proje yürüten dernek, Genç Mültecileri Destekleme Projesi ile Suriyeli gençlere cinsel sağlık ve üreme sağlığı eğitimi veriyor. Eğitimlerde, Suriyeli gençler akranlarına cinsel sağlık ve üreme sağlığı hakkında bilgi aktarımı yapıyor. Hatay-İskenderun’da eğitici eğitimi için açtıkları çağrıyla 22 Suriyeli genci mülteci akran eğitmeni havuzuna katan dernek, doğru bilginin Suriyeli gençler arasında yayılmasını amaçlıyor. SGYD’nin Yönetim Kurulu üyesi Merve Apaydın, projeyi şu sözlerle açıklıyor:

“Bilinçlendirme çalışması yaparak, kontrollü doğumlar gerçekleşmesini sağlamak ve cinsel yolla bulaşan enfeksiyonların önüne geçebilmek için çalıştık. Bu nedenle cinsel sağlık ve üreme sağlığı eğitimini bir de genç mültecilere vermek istedik. Bu proje kapsamında 4 merkez açtık. İzmir’de Bulut Öncü Gençlik Merkezi, Hatay-İskenderun’ da bir merkez, Diyarbakır’da bir merkez ve Ankara’da Halk Sağlığı Danışma Merkezi açtık. Bu merkezlerde yine genç Suriyeli mültecilere destek olmaya çalışıyoruz. Eğitimleri Arapça yapıyoruz. Merkezin kullanımı onlara açık. Türkiyeli gençlerle birlikte, akranlarıyla birlikte orada vakit geçiriyorlar.”