Çocuk yaşta evlilik konuşuldu

Birleşmiş Milletler Nüfus Fonunun (UNFPA), diğer 4 BM örgütü ile ortaklaşa düzenlendiği çocuk yaşta erken ve zorla evliliklerin önlenmesine yönelik medya atölyesi dün yapıldı. Ulusal ve yerel basın kuruluşlarından muhabirlerin katıldığı atölye, gün boyu Midi Otel’de sürdü. İLEF Öğretim Elemanı Prof. Dr. Çiler Dursun ve Savaş Atay’ın moderatörlüğünü yaptığı atölyede, 9 başlık altında konuşma yapıldı.

Atölyede, çocuk yaşta zorla gerçekleştirilen evliliklerin kaleme alındığı haberlerde, dil ve görsel kullanımının nasıl olması gerektiği vurgulandı. Cinsel istismara maruz bırakılan kişilerle iletişime geçerken sergilenecek tavır, haberde kişiyi teşhir etmeme gibi konuların altı çizilirken, kız çocuklarını ve istismara maruz bırakılan bireyleri güçlendirmenin yolları da tartışıldı.

“Çocukların kendi iradelerinin üstünde başka iradeler var”

Programın tanıtımıyla söze başlayan İLEF Öğretim Elemanı Prof. Dr. Çiler Dursun, çocuk yaşta evlendirmeleri, çocukların iradelerinin üstünde başka iradelerin varlığına bağladı. Prof. Dr. Dursun, bu iradelerin ailevi, ekonomik, kültürel ve dini birçok boyutunun olduğunu, habercilerin haber yaparken hak haberciliğini cinsiyet eşitliğini de gözeterek yapması gerektiğini dile getirdi.

“Çocuğun ifadesi karakolda alınmaz“

Çocuk Alanında Çalışan Avukatlar Ağı Koordinatörü Av. Şahin Antakyalıoğlu, uzman olmayan kişilerin çocuklarla kurduğu iletişimin sakıncalı olduğunu şu sözlerle anlattı:

“Çocuğun ifadesi karakolda alınamaz. Karakoldakiler çocuk psikolojisi alanında uzman değil. Yasaya göre; sesli, görüntülü, uzman eşliğinde ifade almak zorunlu. Ankara’da ise 1 tane uzman var. Ona da günde 15-20 dosya gidiyor, yetişemiyor. Yetişemeyince haliyle çocuk şubeye yönlendiriliyorlar. Çocuk İzleme Merkezleri çok yetersiz. Adli Görüşme Odaları da öyle.”

Kız çocuklarının güçlendirilmesi için habercilik üzerine konuşan Anadolu Üniversitesi İletişim Fakültesi’nden Prof. Dr. İncilay Cangöz ise yalnızca olumsuz haberlerin yapılmasının yanlış olduğunu dile getirdi. Prof. Dr. Cangöz, “Hak ihlali yaşandığında haber yapılır fakat hak ihlali olmadan da olumlu yönleriyle kız çocuklarını haberleştirmek, onları güçlendirecektir” dedi.

“Çocuk ve gelin kelimeleri bir arada kullanılmamalı”

Çocuk yaşta evlilik yapanlara gazetecilerin yönelme biçimlerinden söz eden Dr. Şengül Hablemitoğlu ise çocuk ve gelin kelimelerinin bir arada kullanılmaması gerektiğini, “çocuk yaşta evlendirilmiş kişi” kavramının daha doğru olduğunu anlattı. Kurban sözcüğünü sakıncalı bulan ve yasalarda mağdur kelimesinin kullanıldığını aktaran Hablemitoğlu, “Mağdur çocuğun bir gün iyileşme şansı vardır. Kurbanın ise yoktur. Mağduriyet ise güçlendirilebilir. Tercih edilen medya dili ise ‘maruz bırakılan” olmalıdır’ dedi.

Sözü alan Faruk Bildirici ise medyada yer alan ilgili haberlerin çoğunlukla polisiye haberler olduğundan bahsetti. Bildirici, bu konunun “düğün salonu baskınları” temasıyla kaleme alındığını belirtti.

Atölyede ayrıca Ahu Özyurt televizyonda, Melis Alphan gazetelerde, Burcu Karakaş ise dijital medyada çocuk/erken yaşta evlilik haberlerinin verilme biçimlerini değerlendirdi. Gazeteciler, kullanılan görsellerde istismara maruz bırakılan kişinin ne şekilde olursa olsun fotoğrafının kullanılmaması gerektiğini vurguladı. Bu tür haberler için görsel kullanımının olmaması ya da illüstrasyonların, afişlerin kullanılması önerildi.

Süleyman Demirel Üniversitesi’nden Dr. Öğretim Üyesi Nalan Ova ise atölyenin son sunumunu yapan isimdi. Dr. Öğretim Üyesi Ova, çalışmasında Türkiye’de yayınlanan yabancı uyruklu kişilerin özne olduğu çocuk/erken yaşta evlilik haberlerinin negatif bir dille sunulduğunu gösterdi. Türkiyeli vatandaşların öznesi olduğu aynı haberlerin dilinin sakıncalı olmasına ise dikkat çekti.

Atölye çalışması katılımcıların değerlendirmeleriyle son bulurken, atölyenin 7 bölgede yerel basın çalışanlarıyla devam ettirileceği duyuruldu.