Doç. Dr. Batuman: Mimarlık aynı zamanda ulus inşasıdır

Bilkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Bülent Batuman’ın “Milletin Mimarisi Yeni İslamcı Ulus İnşasının Kent ve Mekan Siyaseti” isimli kitabını konu alan söyleşi dün Mimarlar Odası Ankara Şubesi’nde yapıldı. Söyleşide kitabın hikayesi, yazarın karşılaştığı sorunlar ve kitabın içeriği konuşuldu. Batuman, ulus inşası ile mimarlık arasındaki ilişkiyi odak alarak, Türkiye’de görülen farklı ulus inşası projelerinden bahsetti.

Üniversite öğrencisi olarak kenti deneyimlemeye başladığı yıllarda İslamcı belediye ile Ankara’da tanıştığını kaydeden Batuman, geçmişte Mimarlar Odası yönetim kurulu üyesi olarak da yapılı çevrenin üretimine dair daha çok gözlem fırsatı bulduğunu anlattı.

“Türkiye’de siyasal İslamcı belediyenin varlığını anlamaya ve anlamlandırmaya çalışıyordum” diyen Batuman, kent mekanının üretiminde bir tarafta ekonomi politik dinamiğin diğer tarafta da kültürel politikalar ağının olduğunu ifade etti. Batuman, bunların birbiriyle ilişkilerini kestirmenin kolay olmadığını ve buradan hareketle araştırmaya başladığını da söyledi.

Bilimsel niteliğin zarar görmemesini sağlamaya çalıştım

Kitabı yazarken karşılaştığı problemlere de değinen Batuman, mimarlık araştırmasında kimsenin konuşmak istemediğini, ele alınan kentsel çevrenin değişime uğradığını söyleyerek, “Analiz yapmaya kalkıştığınızda siyasal çevreye dair önünüzü göremiyorsunuz. Siyasal boyuta dair ya da kentsel çevrenin sürekli değişiyor olması analizi güvenilir bir zeminden mahrum bırakabiliyor. Yazarken yaşadığım bu problemlerin farkında olarak çalışmanın bunlardan bilimsel niteliğinin zarar görmemesini sağlamaya çalıştım” dedi.

Kitapta kullandığı terimlere de değinen Batuman, “ulus inşası” terimini açıklayarak, mimarlığın aynı zamanda ulus inşası anlamına geleceğini açıkladı. Batuman, konuşla ilgili şunları söyledi:

“Ulus inşasını Türkiye özelinde Cumhuriyet’in projesi olarak anlıyoruz. Seküler ulus inşası modern ulus devletin oluşumu ve onun ülkeyi dönüştürme projesi. AKP dönemini Türkiye’de İslamcıların da ulus inşası projesine soyundukları bir dönem olarak okumamız gerektiğini düşünüyorum. Kritik olan şeylerden bir tanesi, İslamcı ulus inşası ile seküler ulus inşası ile ilişkisi. İslamcı ulus inşası kendisini seküler ulus inşasının anti-tezi olarak konumlandırıyor. Erken cumhuriyet döneminin ulus inşası için kullanılan izleklerin AKP döneminde İslami bir ulus inşası için seferber edildiğini görüyoruz. Eğitim yapıları, okullar ve adliyeler gibi.”