Ev işçileri güvencesiz çalışmak istemiyor

Gündelikçi veya aylıkçı olarak çocuk, hasta ve yaşlılara bakan; bahçıvanlık, merdiven silme, parça başı iş, ütücülük ve aşçılık yapan ücretli ev işçileri; yaşadıkları sorunlar ve hak gasplarının sona ermesini istiyor. Hayatını ev içinde üretimle kazanan ev işçileri, verdikleri emeğin karşılığını alamamaktan, güvencesiz çalışmaktan, hakaret, taciz ve tehditlerle karşı karşıya kalmaktan şikayetçi.

Hukuki düzenlemeler yetersiz

Hukuki düzenlemelerin yetersiz olduğu ev işçiliğinde, doğrudan veya dolaylı olarak ev işçilerini ilgilendiren İş Kanunu, Türk Borçlar Kanunu, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu ve İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda ev işçilerinin iş tanımlarının belirlenmesi ve sosyal haklarının korunmasında yetersiz kalıyor. Türk Borçlar Kanunu aracılığıyla düzenlenmeye çalışılan işçi sağlığı ve güvenliği konusu ise ev işçileri için yeterli korumayı sağlamıyor.

Yönetmelik taslağı hazır

Ev İşçileri Dayanışma Sendikası (EVİD-SEN) üyesi ev işçileri, hukukçu ve akademisyenlerle yetersiz olan düzenlemelere karşı yönetmelik taslağı hazırladı. Ev işçilerinin sosyal güvencesi, çalışma ve mola saatleri, izin günleriyle birlikte iş tanımlarının belirlendiği yönetmelik, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na sunulmayı bekliyor.

Gazetemize konuşan EVİD-SEN Başkanı Gülhan Benli, hazırlanan bu yönetmeliğin büyük ölçüde yararlı olacağını söyleyerek, “Hem burada yaşayan hem de yabancıların yaşadığı sorunlar açısından faydalı olacak. Çalışma ve Sosyal politikalar Bakanlığına bu yönetmeliği sunacağız. Henüz randevu alamadık, Başbakanlık İnsan Hakları Komisyonuyla görüşeceğiz. Bakalım ne kadar gerçekleştirebileceğiz, olanakları zorlayacağız” dedi.

EVİD-SEN Başkanı Gülhan Benli

Var olan güvencesizlik resmileştirilmiş

Gündelik çalışanların sigortasız ve güvencesiz olmasına ilişkin Benli, “Yapılan düzenlemelerle var olan güvencesizlik resmileştirilmiş durumda. Aylık veya yatılı olarak çalışan ev işçileri de keza aynı konumdalar. Tazminat olur geriye dönük yaptıklarıyla ilgili hiçbir hakka sahip değil. Var olan haklar ve düzenlemelerde çözüme yönelik diyemeyiz” ifadelerini kullandı.

121 bin ev işçisinin çoğunluğu kadın

TÜİK tarafından yapılan 2011 yılındaki araştırmadaki verilerde ev içinde çalışan ücretli ve yevmiyeli sayısının 121 bin olduğu açıklandı. Çalışan ev işçilerinin büyük çoğunluğunu kadınlar oluşturuyor. Bununla ilgili olarak Benli, “Ev işçilerinin yüzde 80’inin kadın olduğunu söyleyebilirim. Bu da toplumsal cinsiyet formlarıyla ilgili bir durum, zaten geriye kalanı bir şey değil. Zorunlu olarak ve bilinçli bir şekilde kadınları ev içine sokmaya çalışıyorlar” diye konuştu.

Fiziksel ve psikolojik hastalıklara yakalanıyor

Ev işçileri yaptıkları işlerden dolayı yüksekten düşme nedeniyle de ölüm riskiyle karşı karşıya. Ev işçileri kimyasal madde içeren temizlik maddelerinin bilinçsiz kullanımı ve işin niteliği nedeniyle fiziksel anlamda bel, sırt ve diz ağrısı ve çeşitli cilt ve solunum yolu hastalıklarına yakalanabiliyor. Türkiye’deki ev işçilerinin sık yaşadığı hastalıkların başında ise astım, kanser, bel fıtığı, kireçlenme, romatizma ve menüsküs geliyor.

“Aynı koşullarda aynı şeyleri yaşıyorlar”

Türkiye’deki ev işçiliğinde göçmen çalışan sayısı önemli bir yere sahip. Göçmen ev işçilerinin sömürüldüğü ev işçiliğinde uzun çalışma saatleri, düşük ücretler, kötü barınma ve çalışma koşulları, sosyal güvence eksiliği, insan onurunu rencide eden aşağılayıcı muamelelerle kölelik benzeri koşullara ulaşıyor. Göçmen ev işçilerinin işverenlerle dil sorunundan dolayı iletişim kuramaması başlıca sorunlar arasında. Göçmen ev işçilerinin durumunu sorduğumuz Benli, şöyle açıklama yaptı:  “Göçmen ev işçilerinin yaşadığı sorunların diğerlerinin yaşadıklarından farklı bir yanı yok ama göçmen olması dolayısıyla buradakilerin yaşadıklarının iki katına maruz kalıyorlar. Yasal düzenlemelerdeki boşluklardan yararlanabilenler tarafından iki kat daha sömürüye, şiddete, tecavüze, tacize maruz kalıyor, aynı koşullarda aynı şeyleri yaşıyorlar”