Exlibris sanatçısı Yudumis: “Her mührün yapım sürecini hatırlıyorum”

Mimarlar Derneği 1927 tarafından düzenlenen “Tasarım Günlüğü” buluşmaların 7’ncisinde exlibris sanatçısı Yudumis’in katılımıyla exlibris sanatı ve sanatçının çalışmaları konuşuldu. Dün saat 19.30’da Mimarlar Derneği 1927’de yapılan “Exlibris ya da Kitap Kokulu Mühürler” başlıklı etkinliğin açılış konuşmasında sanatçıya dair çeşitli bilgiler verildi.

Açılış konuşmasının ardından sözü alan Yudumis konuşmasına, el emeğinin gücüne ve heyecana verdiği önemden bahsederek başladı. “Ben bir makine değilim, ruhum çiziyor” diyen Yudumis, heyecandan dolayı titreyen elinden çıkan yamuk çizgileri düzeltmediğini söyledi. Kars doğumlu olan sanatçı, Kars’ın hayatındaki önemine değinerek hayatının bir döneminde Kars’ta yaşamak isteyeceğini düşündüğünü belirtti. Çocukluk yıllarından başlayarak üniversite tercihine kadar olan dönemin önemli anlarına değindikten sonra Yudumis, exlibris sanatıyla nasıl tanıştığını anlattı. Bir arkadaşının “Bana exlibris tasarlar mısın?” maili üzerine exlibrisi araştırdığını, bu araştırmanın ardından çalışmalarının exlibris örneklerine benzer olduğunu fark ettiğini ifade etti. Exlibrisin kendisi için özel olmasını ise “Çünkü kişiye özel” diyerek ifade eden Yudumis, exlibrisin yapısı gereği özel olduğuna dikkat çekti. Kendi atölyesini açmasıyla çalışmalarının daha disiplinli bir hale girdiğini ve bunun da üretkenliğini arttırdığını belirterek “Virginia Wolf’un ‘kendine ait bir oda’sı gibi sanatçıların da kendine ait bir atölyesi olması gerektiğini anladığını” söyledi. Son üç yılda 800’e yakın exlibris örneği yaptığını, bu örneklerin 800 insan ve 800 ayrı hikâye olduğunu ifade eden Yudumis, “Her mührün yapım sürecini hatırlıyorum” diyerek mühürlerin kendisi için önemini vurguladı.

Tasarım sürecini anlattı

Exlibris sanatının 15. yüzyılda Almanya’da ortaya çıkışından bahseden Yudumis, dönemin dinamiklerinden bahsederek sanatın içine doğduğu dönemi ve özelliklerini anlattı. Belirli açılardan exlibrisi dövmeye benzettiğini söyleyen Yudumis, kitapların da her yere taşındığını ve her zaman kişiyle birlikte olacağını belirtti. Aynı zamanda öğretmenlik de yapan Yudumis, 10 yaşındaki bir çocuğun exlibrisi bilmesini önemli bulduğunu söyleyerek bunun bir anlamda çocukların kitap okuma-edinme alışkanlığı kazandığı anlamına geldiğine ifade etti. Tasarım sürecinden de bahseden Yudumis, kişiye kendisini ifade eden bir sembol olup olmadığını sorduğunu, ilk sürecin ardından üç taslak çizdiğini ifade etti. Yudumis, tasarım sürecinin ardından kişiye orijinal tasarımı da verdiğini ekledi. Yudumis, sunumuna kendi çalışmalarını göstererek devam etti ve çalışmaların yapım süreçlerinden, kişilerin taleplerinden bahsederek üretim süreçlerini anlattı.

Etkinlik, soru-cevap kısmının ardından son buldu.

Exlibris nedir?

Exlibris, kelime anlamıyla, genellikle kitap kapağının iç tarafına veya ilk sayfalardan birinin üstüne bulunan kitap etiketin veya iyelik yazısını tanımlamak için sıkça kullanılan Latince sözcüktür. Latince kökeni iyelik belirtir ve sözcük olarak “…’nın kitaplarından” veya “…’nın kütüphanesinden” anlamına gelmektedir. Exlibrisler, kitap sahibinin kitaplarının iç kapağına yapıştırdıkları üzerinde adlarının ve değişik konularda resimlerin yer aldığı küçük boyutlu grafik çalışmalardır. İlk örneklerinin 15. yüzyılda kadar dayanmaktadır.