Farkındalık arttıkça AIDS azalıyor

Dünya Sağlık Örgütü (World Health Organization-WHO), 1980’li yılların sonunda HIV enfeksiyonuna dair bilincin arttırılması ve enfeksiyondan yaşamını kaybedenlerin anılması amacıyla 1 Aralık’ı “Dünya AIDS Günü” olarak ilan etti. Her yıl olduğu gibi bu sene de Dünya AIDS Günü için Ankara’da da çeşitli etkinlikler gerçekleştirildi. Ayrıca, Hacettepe Üniversitesi, HIV AIDS Tedavi ve Araştırma Merkezi’nin (HATAM) toplumsal farkındalık düzeyine yönelik gerçekleştirdiği AIDS Farkındalık Raporu yayımladı. Rapor, Türkiye’de bugüne kadar yayımlanmış en kapsamlı AIDS raporu olarak kabul ediliyor.

HATAM tarafından 25 Ekim’de yayımlanan rapora göre; Türkiye’de her yıl 2 bin 500 yeni HIV enfeksiyonu taşıyıcısı tespit ediliyor. Türkiye’de son on yılda HIV enfeksiyonu ise yüzde 426 arttı. Raporda ayrıca artış hızının kaygı verici olduğu belirtildi. HIV enfeksiyonu olan kişilerin yüzde 30’unu 15-24 yaş aralığındaki gençler oluşturuyor. Cinsiyete göre dağılımda ise, kadınların HIV vakalarının yarısından fazlasını oluşturduğu görülüyor.

HATAM Koordinatörü, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Aygen Tümer, Türkiye Küçük Millet Meclisi’nin Çankaya Halk Sağlığı Merkezi’nde gerçekleşen haftalık gündem toplantısına konuşmacı olarak katıldı.

Dr. Tümer, konuşmasında vaka sayısındaki yüksek ve sürekli artışa rağmen hastanelerin yeterliliklerinin ve doktor sayısının arttırılmamasının hastaların tedavisini olumsuz etkilediğini söyledi. Dr. Aygen Tümer, HIV enfeksiyonuna sahip hastaların, tedavi sürecinde ayrımcılığa maruz kaldıklarını vurgulayarak hastalık konusundaki bilinç düzeyinin arttırılmasıyla ilgili şöyle konuştu:

“Bundan otuz yıl önceye gittiğinizde bütün gazetelerin baş sayfalarında AIDS ‘Eşcinsellerin hastalığıdır. Seks işçilerinin hastalığıdır’ yazıyordu. Önemli olan yazılı ve görsel basındır. Bizlere düşen görev, örgün eğitimde bu hastalıkla ilgili bilgilere yer vermek. Örneğin; HIV pozitif bir arkadaşımızın arkadaşları bunu öğrendikten sonra aynı evde yaşadılar diye halılara kadar yaktılar. Dolayısıyla örgün eğitimde bunu öğretebilirseniz hem arkadaşınız, hem de sağlık personeli tarafından ayrımcılığa maruz kalmazsınız. Türkiye’deki problem bu.”

Ancak LGBT örgütleri ise 18 Kasım’da Ankara Valiliği tarafından getirilen süresiz faaliyet yasağı nedeniyle etkinliklerini gerçekleştiremedi.

Hacettepe Üniversitesi’nde HIV ve AIDS Paneli gerçekleştirildi

Hacettepe Üniversitesi’nde, Sağlıkta Genç Yaklaşımlar Derneği Akran Eğitmeni Nilay Bodur ve Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Koray Ergünar’ın katılımıyla 1 Aralık’ta HIV ve AIDS Paneli gerçekleştirildi. Nilay Bodur, korunma yöntemlerine erişme konusundaki yetersizliklere dikkat çekerek, “Ücretsiz kondom temini ve gebeliği önleyici yöntemlere ulaşım sağlanması gerek. Korunma yöntemleri herkes için ulaşılabilir olmalı. Korunma yöntemlerinin yüksek fiyatlı olması özellikle 18-25 yaş grubu gençlerin üzerinde baskı yaratabiliyor” diye konuştu.

Etkinliğin diğer konuşmacısı Doç. Dr. Koray Ergünar ise; HIV’in tarihçesini ve tedavi yöntemlerini anlattı. İnsanların HIV konusunda bilinçlendirilmesiyle ilgili yeterli çalışmaların yapılmadığını söyleyen Ergünar, şöyle devam etti: “HIV’le ilgili hiçbir zaman  yeterli bilinçlendirme çalışmaları yapılmadı. HIV çalışmaları dendiğinde aklıma sadece 90’larda HIV’le ilgili hazırlanan birkaç kamu spotu geliyor.”

Pozitif LGBTİ+ İnisiyatifi: “Amacımız toplumu eğitmekti”

LGBT örgütleri 18 Kasım’da Ankara Valiliği tarafından getirilen süresiz faaliyet yasağı nedeniyle 1 Aralık etkinliklerini gerçekleştiremedi. Bu çerçevede “Pozitif LGBTİ+ İnisiyatifi” kurucu üyesi Alim A., bu ay otuza yakın etkinliklerinin iptal edildiğini belirterek, “Çalışmalarımızın engellenmesi bilinç düzeyi düşük kesimleri daha fazla etkiledi. LGBTİ bireylerin yüzde doksanı hastalık konusunda yeterli bilinç düzeyine sahip. Amacımız toplumu eğitmekti. Çünkü biz toplum sağlığına önem veriyoruz” ifadelerini kullandı.

“İnsanlar HIV konusunda bilgisiz”

HIV pozitif Fuat E., enfeksiyonundan dolayı yaşadığı ayrımcılıkla ilgili, “Eczacı kalfasıyım. Eczacı bilgili olduğu için bu konuyla ilgili bana destek olmaya başladı. Ama eşi durumdan rahatsızdı, on yıldır çalıştığım eczaneden beni çıkardı. Bir yıldır da işsizim, tutunamadım. HIV, toplumda genel anlamda öcü gibi görünüyor. İnsanlar HIV konusunda bilgisiz olduğu için enfeksiyonu grip, nezle gibi görüyorlar. Ben de kaparım, bana da bulaşır gibi önyargılarla yaklaşıyorlar” diye konuştu.

HIV ve AIDS Nedir?

İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü olarak bilinen HIV (Human Immunodeficiency Virus), sadece insan vücudunda yaşayabilen, bağışıklık sistemini hedef alan bir virüstür. HIV ile enfekte olmuş kişilerde ortaya çıkan sendrom ise AIDS olarak bilinen “Edinilmiş Bağışıklık Yetersizliği Sendromu (Acquired Immune Deficiency Syndrome)” olarak tanımlanmaktadır. AIDS’e sahip kişi, bağışıklık sistemi zayıfladığı için diğer enfeksiyonlara karşı kendini koruyamıyor ve bunun sonucunda hayatını kaybedebiliyor.

HIV kan yoluyla, cinsel yolla ve enjeksiyon yoluyla bulaşabileceği gibi dikey geçişle yani anneden bebeğe gebelik, doğum, emzirme sürecinde de geçebiliyor. Sanılanın aksine kondom ile ilişki, öpüşme, gözyaşı, tükürük, aynı çatal bardak kullanımı, tokalaşarak, sarılarak, aynı tuvaleti kullanarak, sivrisinek ya da böcek ısırığı ile enfeksiyon bulaşmıyor. Kişinin erken dönemde HIV pozitif olduğu tespit edilirse, gelişmiş tedavi yöntemleri ile kişinin AIDS evresine geçmesi engelleniyor. Gebelikte ise enfeksiyonunun bebeğe geçmesi önlenebiliyor. Erken tanı yapıldığı takdirde AIDS’li olduğu tespit edilen kişinin hayatını kaybetme ihtimali önleniyor.

HIV Testi

HIV, hastanelerde test ile tespit edilebiliyor. Ayrıca Çankaya Halk Sağlığı Merkezi’nde “Genç dostu sağlık hizmeti” kapsamında ücretsiz  ve anonim olarak, HIV testi yaptırmak ve sonuca yirmi dakika içinde ulaşmak mümkün.