Fenomenlerin gözünden sosyal medya

Kullanıcıların birbirleriyle iletişim halinde olduğu ilk blog sitesi olan “Six Degrees” ile 1997’de ortaya çıkan sosyal medya, günümüzde son derece önem taşıyan bir mecra haline geldi. İnsanların devamlı olarak içerik ürettiği ve bu içerikler aracılığıyla iletişim kurduğu sosyal medya, insanların hayatlarında bir ihtiyaç olarak yerini aldı.

Sosyal medyanın hızlı bir şekilde yaygınlaşmasının ve aktif kullanılmasının başlıca sebeplerinden biri yer ve zaman açısından en kolay erişilebilir platform olması. İnsanlar bir olay olduğunda gazete satın almak veya televizyonda haber kanallarını taramak yerine habere doğrudan sosyal medya aracılığıyla ulaşıyor.

Toplumsal olaylarda dayanışma sosyal medya üzerinden kuruluyor. İnsanlar, hitap etmek istedikleri kitlelere sosyal medya aracılığıyla daha hızlı ve kolay ulaşabildikleri için tepkilerini sosyal medya üzerinden gösteriyor.

Günümüzde etki gücü büyük olan sosyal medyanın, giderek önem kazanan bir diğer unsuru ise fenomenler. TDK tarafından anlamı “olay” olarak ifade edilen fenomen kelimesi, sosyal medyada belirli bir kitleye hitap eden kullanıcıları tanımlıyor. Sosyal medya fenomenleri, binlerce insan tarafından takip ediliyor ve paylaşımları bu insanlar için önem taşıyor. Günümüzde sosyal medya fenomenleri, ürettikleri içeriklere oldukça önem gösteren bir takipçi kitlesiyle karşı karşıya. Paylaşımları yüksek sayıda etkileşim alan fenomenler, insanlardan devamlı olarak geri dönüş alıyor. Paylaşımlarının etki gücü giderek artan sosyal medya fenomenleri, insanları yönlendirebilme gücüne sahip oluyorlar. Bu güce sahip fenomenler için de sosyal medya diğer kullanıcılara oranla daha kritik bir önem taşıyor.

Fenomenler kitleleri etkiliyor

Paylaşımları ile kitlelere ulaşabilme olanağına sahip fenomenlerin sosyal medyaya en büyük etkisi, çeşitli kampanyaların çok sayıda insana ulaşmasını sağlayabiliyor olması. Kan bağışı, parasal yardımlar veya sahipsiz hayvanların yuvalandırılması gibi birçok paylaşım, fenomenlere ulaştırılarak onlar aracılığıyla insanlara duyurulabiliyor. Bu sayede birçok yardım kampanyası amacına ulaşmış oluyor. Toplumsal olaylarda dayanışma ağının kurulmasında da fenomenlerin birçok insana sesini duyurabiliyor olması fayda sağlıyor. Bu açıdan fenomenlerin kitleleri etkileme potansiyeli, hesaplarını kullanma biçimleri, toplumun yararına olabileceği için önem teşkil ediyor.

Sosyal medya, fenomenler için daha kritik bir öneme sahip çünkü söyledikleri sözler binlerce insana binlerce anlam ifade edebiliyor. Kendilerini “kanaat önderi” gibi hisseden fenomenlerin paylaşımları sonucu farklı anlamlandırmalar olabiliyor ve insanlar bu paylaşımlara tepki gösterebiliyor. Sosyal medyada “linç” olarak adlandırılan tepki gösterme biçimi ile insanlar bir araya gelerek paylaşımından rahatsız olduğu kişiye tepkilerini belli ediyor. Fenomenler bu sebeple linç edilme kaygısı taşıyorlar.

Çok takipçisi olan hesapların devamlı olarak paylaştığı temaya göre şekillenen takipçi kitlesi, takip ettikleri fenomenden temaya sadık kalması konusunda beklentiye giriyor. Fenomen, devamlı paylaşım yaptığı temanın dışına çıkarsa beklentileri karşılayamadığı için insanların ilgisini kaybedebiliyor; hatta bu konuda tepki alabiliyor.

Sosyal medyada fenomenlerin etrafına çizilmiş bu görünmez duvarlar, fenomenlerin psikolojik bir baskı hissetmesine sebep olabiliyor. Fenomenler, kendilerini içerik üretmek zorunda hissediyor ve çevrelerinde olup biten şeyleri, kendi düşünceleri ile yeniden üreterek sosyal medya içeriği haline dönüştürmeye çalışıyor. Uygun içeriği üretebilmek adına sık sık sosyal medyayı kontrol etme ihtiyacı hisseden fenomenler için sosyal medya, bir tür bağımlılık haline gelebiliyor. İnternet kısıtlamaları sonucu fenomenlerin sosyal medyaya veya hitap ettiği kitlenin bir kısmına ulaşamaması, fenomenler için kaygı oluşturuyor.

Fenomenlere vergi getirilecek

İnternetin yaygınlaşması ve pazar haline gelmesiyle internet, üzerinden para kazanılabilen bir mecra oldu. Artık sosyal medya fenomenleri de internet üzerinden para kazanabiliyor. Çeşitli markalar kendi ürünlerini tanıtması için fenomenlere ücret ödüyor veya sponsor oluyor. Dolayısıyla sosyal medya, fenomenler için bir para kaynağı haline gelebiliyor.  Kazanılan paranın on binleri bulduğu YouTube fenomenlerine, vergi getirilmeye başlanacağı duyuruldu. Maliye Bakanlığı tarafından Türkiye’de ofisi ya da şirketi olmayan YouTube kanallarından vergi alınacağı açıklaması yapıldı.

Fenomenler ne diyor?

@satrayni (Twitter): Fenomen lafı benim çok hoşuma gitmiyor. Fenomen kelimesi herkesi birbiriyle aynı kefeye koyuyor ve insanlar herkesten aynı beklentiye giriyorlar oysaki her insanın yaptığı paylaşımlar birbirinden farklı.

@roxabbe (Twitter): Takipçiniz artınca eleştiriye açık hale geliyorsunuz ve bazı insanlar sizi “fenomen”siniz diye istediği gibi eleştirip, sizin tadınızı kaçırabilme hakkını kendinde görüyor.

@lifesucuks (Twitter): Bazen fenomen olmanın çok faydasını görüyorum çünkü ben bir soru sorduğum zaman cevap verecek, bana yardım edecek bir sürü insan telefonun hemen ucunda oluyor.

Zena (Youtube): Kitlen ne kadar seni benimserse sen o kadar varsın. Bu işe girdikten sonra ve insanların ilgisi sana yöneldiğinde bunu kişisel olarak sindiremezsen olaylar çok farklı gelişebiliyor. Bu noktada kitlelere söz geçirmek korkutucu bir konu.

Mösyö Taha (Youtube): İnsanlar fenomensen senin bir kategoride olmanı bekliyorlar. Sen onlara ne komik olmayı ne duygusal olmayı vaat ediyorsun ama onlar senden bunu bekliyor. Bu da farkında olmadan insanın üzerinde bir baskı oluşturuyor.

ggizemkaya (Instagram): Bilgisayarın kablosunu çektiğiniz zaman dışarıda hiçbir şey değişmiyor tabi ama internete girdiğiniz an etkilediğiniz belli bir kitle olduğunu görüyorsunuz ve samimi olmak gerekirse bunun illüzyonuna kapılmamak mümkün değil.