ÇGD’nin panelinde, pandeminin gazeteciliğe etkisi farklı yönleriyle ele alındı

Çağdaş Gazeteciler Derneği (ÇGD) ve Uğur Mumcu Araştırmacı Gazetecilik Vakfı (UMAG), bu yıl 28’incisi düzenlenen Adalet ve Demokrasi Haftası kapsamında “Koronaya Yakalanan Gazetecilik: Uzaktan Çalışma, Yakından Sansür” başlıklı bir panel düzenledi. Salgının gazetecilerin çalışma koşullarına ve yayıncılığa etkisinin ele alındığı ve dün akşam saatlerinde düzenlenen çevrimiçi panelde, gazeteci Özlem Akarsu Çelik, Radyo ve Televizyon Üst Kurul (RTÜK) üyesi İlhan Taşçı ve Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Elemanı Dr. Gökhan Bulut konuşmacı olarak yer aldı. Panelin moderasyonunu ise derneğin Ankara Şubesi Yönetim Kurulu Üyesi Şeyma Paşayiğit üstlendi.

Adalet ve Demokrasi Haftası olarak belirlenen 24-31 Ocak arasında her yıl, Uğur Mumcu ve okulumuz öğretim üyelerinden Muammer Aksoy’a düzenlenen suikastlar sebebiyle, hayatını kaybeden tüm aydınlar anılıyor. Bu yıl ÇGD dışında UMAG ile bir araya gelen kurumlar ise şunlardı:

Çankaya Belediyesi, Yenimahalle Belediyesi, Ankara Barosu, TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi, Atatürkçü Düşünce Derneği, Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği, Köy Enstitüleri ve Çağdaş Eğitim Vakfı, Kızılırmak Yerel Dernekler Federasyonu, Cumhuriyet Gazetesi Okurları Ankara Topluluğu, Türk Hukuk Kurumu, Şiddetsiz Toplum Derneği, ODTÜ Mezunları Derneği, Sosyal Demokrat Avukatlar Derneği, 29 Ekim Kadınları Derneği, Anadolu Güç Birliği, Ankara Dayanışma Derneği, Nükleer Tehlikeye Karşı Barış ve Çevre İçin Sağlıkçılar Derneği.

Akarsu Çelik: Evden çalışmaya mahkum olduk

Konuşmasına Uğur Mumcu’ya ve iz bırakan gazeteciliğine minnetlerini dile getirerek başlayan Özlem Akarsu Çelik; Uğur Mumcu, İzzet Keser, Musa Anter, Hrant Dink gibi faili meçhul saldırılarla katledilen gazetecilerin faillerinin hala meçhul bırakılmasını rağmen kim olduğunu bildiklerini belirtti.

Mumcu’nun faillerinin beraat ettirildiği gerçeğini hatırlatan Akarsu Çelik, ailenin ölüm yıl dönümünde böyle bir duruşmayla karşı karşıya kalmasının kendisini çok üzdüğünü belirtti.

Evden çalışmanın artık bütün dünyada rutin haline geldiğini dile getiren Akarsu Çelik, mevzuatta bunun evden çalışma olarak değil uzaktan çalışma olarak geçtiğini söyledi. Özellikle AKP iktidarı döneminde gazetecilerin özlük haklarının “kırpıldığını” belirten Çelik, pandeminin de kendilerini zorlu koşullara mahkum ettiğini söyledi. Akarsu Çelik, uzaktan çalışma saatlerinin sınırlandırılması gerektiğini ancak gazetecilerin böyle bir sınırlamaya uymasının mümkün olmadığını belirtti.

Karartılmasıyla 26 günlük yayın hayatının ardından basın tarihine geçen Olay Tv’nin kapanma sürecine de değinen Akarsu Çelik, genç meslektaşlarının “bizi marjinalleştirdiler” sitemlerine karşın şu cevabı verdiğini söyledi:

“Bu beni hiç yaralamadı. Ben çünkü bir gazeteci olarak asla ve asla kendimi muktedirin gözünden bakmadım ve bakmayacağım. Biz evrensel bir iş yapıyoruz. Bugün yerli ve milli gazetecilik diye akıllara zarar, dünyanın hiçbir yerinde karşılığı olmayan tanımlarla bizi hapsetmeye çalıştıkları o siyasi alanını muhatabı değiliz. Biz gazeteciyiz onların muhatabı siyasetçiler.”

Taşçı: Farkındalık yaratmaya çalışıyoruz

Panelin ikinci konuşmacısı RTÜK üyesi İlhan Taşçıydı. RTÜK’ün içinde yaşananların bazılarını yasal sebeplere takıldıkları için aktaramadıklarını kaydeden Taşçı, Türkiye’deki yayıncılık dünyası ve RTÜK’le ilgili genel bilgiler verdikten sonra şöyle konuştu:

“Türkiye’de bin 780 radyo ve televizyon var, dünyada böyle bir sayı yok zaten. Merdivenaltı yayıncı olarak nitelendirdiğim hiçbir kurala uymayan ama bir şekilde siyasi iktidarla işini, ilişkisini sıkı tutup yürütmeye çalışan çok ciddi bir kesim var. Burada da karşımıza çıkan temel sorun yasa. RTÜK yasasına göre gündemi belirleme yetkisi maalesef sadece başkana tanınmış. Dolayısıyla başkan istediği konuyu gündeme alıyor, istemediğini almıyor. Bizim de payımıza diğer sosyal medya mecralarını kullanarak kamuoyunda farkındalık yaratmaya çalışmak düşüyor. Bazen bunu bilgilendirme şeklinde, bazen kamuya karşı sensör görevi yaparak ilerletmeye çalışıyoruz.”

Dr. Bulut: Güvencesiz istihdam biçimlerinin yaygınlaşacağı açıktır

Panelin son konuşmasını yapan Dr. Gökhan Bulut, uzaktan çalışmanın yöneticiler ve işverenler tarafından çalışma olarak algılanmadığı  söyledi. Mesleğin gereği itibariyle mesai saatleri uzayan gazetecilerin bu “a-tipik” durumu “tipik” durum haline dönüşmesine neden olduğunu söyleyen Bulut, gazetecilerin “Zaten molada gibisin” ifadesini çok duymaya başladığını da belirtti. Evlerini iş yerleri olarak kullanmaya başlayan gazetecilere, işverenler tarafından birikmiş izinlerinin de zorla kullandırıldığını ifade eden Bulut, “İşverenler gazetecilerin birikmiş izinlerini zorla kullandırdılar. Bu olası bir işten çıkarma durumunda birikmiş tazminatların eritilmesi anlamına da geliyordu. Uzaktan evde çalışma sırasında işveren açısından bir takım maliyet kısıtlamalarına gidildi. Büro maliyetleri ortadan kalktı. Bu büro maliyetleri de gazetecilerin kişisel bütçelerine bırakılmış oldu” dedi.

Pandeminin gazetecilerin günlük rutinlerine getirdiği dönüşümü de değerlendiren Bulut, “Gündem toplantıları ortadan kalktı. Bu toplantılar gazeteciler için yalnızca günün haberlerinin değerlendirildiği değil aynı zaman da fikri alışverişin olduğu toplantılardır. Fikir işçisi olarak tanımlanan gazetecinin gündem toplantısının ortadan kalkması güne mesleksiz, fikirsiz başlamak demektir” ifadelerini kullandı.