‘Çay üreticisi özel sektörün kölesi olacak’

Çay üreticileri kotaların düşürülmesiyle birlikte ellerinde kalan çayı
özel sektöre düşük fiyatla satmak zorunda kalacak. | Fotoğraf: National Geographic

RİZE – Rizeli üreticiler, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker’in 26 Ekim’de açıklamış olduğu yaş çay alım kotalarının düşürülmesine yönelik düzenlemeye tepkili. Rize’nin Çamlıhemşin ilçesinde toplanıp protesto gösterilerinde bulunan çay üreticileri, yaş çay alım kotalarının düşürülmesiyle özel sektörün düşük fiyat politikalarına maruz kalacaklarını söylüyor. Bu düzenlemeyle birlikte çay üreticilerinin, devlete sattıkları yaş çay miktarında bir azalma meydana gelecek. Üreticiler devlete satamadıkları takdirde ellerinde kalan çayı, daha düşük fiyatlarla özel sektöre satmak zorunda kalacaklar.

“Hükümet sözünde durmuyor!”

Rize’nin Çamlıhemşin ilçesindeki çay üreticileri, yaş çay alım fiyatlarının yükseltilmesini “kandırmaca” olarak nitelerken, yükseltilen fiyatların, alım kotalarının düşürülmesinden sonra hiçbir anlam ifade etmeyeceğini söyledi. Çay üreticileri bu düzenlemenin, olumlu bir gelişmeymiş gibi yansıtıldığını fakat tamamen çay üreticiliğini bitirmeye yönelik bir düzenleme olduğunu belirtti. Kotalar düşürüldükten sonra fiyatların yükseltilmesi “bir kandırmacadan ibaret” ifadesini kullanan işçiler, “Hükümet iktidara gelmeden önce, ‘Çay üreticilerinin yüzünü güldüreceğiz’ diyordu. Gelin görün ki, tek geçim kaynağımız olan çay, artık geçinmemize yetmiyor. Hükümet sözünde durmuyor” dedi.

“Piyasa hâkimiyeti her yerde”

Rize’deki çay eksperleri de düzenlemeye tepki gösterdi. Çamlıhemşin’de görevli eksperler, bu düzenlemenin özel sektörün baskısıyla yapıldığını ifade ediyor. Özel sektörün, devletin bu alandaki aktif rolünü en aza indirerek kâr oranlarını artırmak istediğini söyleyen uzmanlar şunları dile getirdi: “Bu düzenleme yaş çay üreticisini, özel sektörün acımasız fiyat politikalarına maruz bırakmak ve piyasaya teslim etmektir. Devletin almadığı çay, mecburen özel sektöre çok düşük fiyatlara satılacak. Üretici, özel sektörün köleleri hâline gelecek. Piyasa, bu alanda da hâkim kılınacak.”

Yaş çay satımı, her üretici için devletin kendilerine verdiği kota ile sınırlı. Kotaların düşürülmesi, devletin üreticiden alacağı çay oranında düşüş olacağı anlamına geliyor. Bu da çay üreticilerinin devlete sattıklarından arta kalan yaş çayların, mecburen özel sektöre daha düşük fiyatlarla satılması anlamına geliyor. En son 2011 Haziranında yaş çayın tonaj fiyatı bin 100 TL olarak belirlenmişti. Çalışmaların devam ettiği gerekçesiyle rakamların ne olacağına dair henüz açıklama yapılmadı.