Umutlu ev kadınları

Fotoğraf: Ender Baykuş

2009 yılından bu yana İstanbul’da faaliyet gösteren Ev İşçileri Dayanışma Sendikası (EVİD-SEN) tüzel kişiliğini kazanmasının hemen ardından hakkında kapatılma kararı alındı. Bu durum üzerine EVİD-SEN, Genel Başkanı Gülhan Benli, karara gerekçe olarak sendika kurucularının ve üyelerinin evde aile ekonomisine katkı sunmak için parça başı iş yapan, dolayısıyla da işçi statüsünde olmayan kişiler olmaları gösterildiğini ifade etti.

Türkiye genelinde örgütlenmeye çalıştıklarını fakat bir çok sıkıntıyla mücadele etmek zorunda kaldıklarını belirten Benli, “Sendikanın şu anki kaynakları ve personeli son derece sınırlı. Bu nedenle diğer kentlerdeki ihtiyaçlara yeterince yanıt verebilecek durumda değil” dedi. Ev işçisi kadınların Antalya, Ankara, Adana, İzmir ve Bursa gibi büyük kentlerde sendikaya üye olmak ve yerel şubeler açmak istediğini belirtti.
Kadınların çalışmaya gittikleri evlerde kötü muamelelerle karşı karşıya kaldıklarını belirten Benli, çoğu zaman gittikleri evlerde temizlik dışında kalan işleri de yapmak zorunda bırakıldıklarının altını çizdi. Aynı zamanda tacize ve tecavüze maruz kaldıkları için sosyal güvenceye ve sendikaya ihtiyaç duyduklarını dile getirdi.

Görünmeyen emek sesini yükseltiyor

Sendikalarla ilgili mevcut yasal düzenlemeler sadece iş sözleşmesine sahip işçileri kapsıyor. Ayrıca 4857 sayılı İş Kanunu, ev işçilerini kapsam dışı bırakıyor. EVİD-SEN ev işinin ve ev işçiliğinin yasalar nezdinde tanınmasını sigorta, çalışma saatleri, dinlenme saatleri, fazla mesai, yıllık izin, ücret gibi konularda diğer işçilerle aynı haklardan yararlanmalarını talep ediyor. Özellikle sigorta ve kıdem tazminatı konularında farklı işler yapan ev işçileri için gerekli düzenlemelerin yapılmasını istiyor. Sosyal Güvenlik Kurumu’nun kayıt dışı istihdamı kayıt içine alma proje toplantılarına katılarak ev işçileri için alternatif sosyal güvenlik modelleri konusundaki tartışmalar yapılıyor.

Hükümet önlemler almalı

Sendika, hükümet tarafından imzalanan Uluslararası Çalışma Örgütü’nün 189 nolu sözleşmesinin ve iç mevzuatın yeniden düzenlenmesini talep ediyor. Hükümetin iş yeri sağlığı ve güvenliği için kurallar getirmesini, cinsel istismar ve şiddete karşı koruyucu önlemler almasını, özel istihdam bürolarının kötüye kullanımını engelleyici düzenlemeler getirmesini ve göçmen ev işçileri için de ek düzenlemeler yapılmasını bekliyor. Uluslararası düzeydeki sendikalarla görüşme içinde olan EVİD-SEN, işçiler üzerinde ciddi baskı yaratan özel istihdam bürolarıyla ilgili nasıl bir politika geliştirilmesi gerektiğine dair bir çalıştay oluşturulmasını bekliyor.

Son olarak teknik, mali ve personel desteğine ihtiyaçları olduğunu vurgulayan Benli, “Ev işçileri tam zamanlı ev işçiliği yapmakta ve tüm zamanlarını örgütlenmeye ayıramamaktadırlar. Zaman ve para kısıtları bu potansiyelin bütünüyle kullanılmasının önünde engel teşkil etmektedir” diyerek sendikanın sıkıntılarına değindi. Ev işçisi kadınların daha çok sosyal güvence haklarını aramasını ve sendikalı olmasını istedi.